ارتباط هنرمند با اندیشه قطع شده است

 به گزارش راه نوا، برنامه “گفت‌وگوی فرهنگی” با موضوع نگاه انتقادی به محتوای ترانه های ایرانی در یک دهه اخیر و با حضور مهرزاد شکوه مند آهنگساز و محسن صفایی فرد پژوهشگر موسیقی و مدیر باشگاه ترانه و موسیقی راه روانه آنتن شد.

مهرزاد شکوه مند آهنگساز با بیان اینکه می توان موسیقی پاپ را همان ترانه ترجمه کرد، اظهار داشت: در حقیقت موسیقی همان واژه مترادف پاپ است؛ موسیقی که خیلی نرم است و دارای پیچیدگی های هارمونی و سازبندی یا از نظر شعر دارای عمق موضوع نیست تا ارتباط سریع با مخاطب پیدا کند و در واقع ترکیبی از موسیقی و شعر است که در زمان نهایتا پنج دقیقه بتواند با مخاطب خودش ارتباط برقرا کند.

وی افزود: اگر شعر ترانه را به طور اخص در نظر بگیرید به تنهایی دارای وجاهت شعری نیست، هر چند موسیقی می تواند این کار را بکند اما ترانه نمی تواند.

وی ترانه را به غذا تعبیر کرد و گفت: پاپ از نظر محتوای غذایی دارای خاصیت های غذایی خیلی عمیق و سودمند نیست و ترانه هم یک نوع موسیقی است که ارزش غذایی بالایی ندارد اما به هرحال لذت بخش است البته برخی از این آهنگ ها ماندگار می شوند و بعدا توسط برخی آهنگ سازها تبدیل به موسیقی فاخر می شوند.

شکوه مند ادامه داد: بیشترین نگاه من به موسیقی ترانه امروز این است که این موضوع پیش قراولی برای ارتقا فرهنگ موسیقی نیست و تاثیر فرهنگی ندارد یا اگر هم دارد بسیار کم است.

محسن صفایی فرد مدیر باشگاه ترانه و موسیقی راه اظهار داشت: اگر به اولین نمونه های پاپ بعد از انقلاب نگاه بیاندازیم، شاعرانی را می بینیم که جزو اساتید شعر ما در عصر معاصر هستند. اولین کارهایی که در دهه هفتاد به عنوان موسیقی پاپ و با صدای افرادی مثل عباس بهادری و دیگران منتشر شد توسط شعرایی مانند شاهرخی، سبزواری و سپیده کاشانی بوده اند که در سنت ادبی شعری حضور داشتند.

وی به اهمیت جایگاه اندیشه در موسیقی پاپ اشاره کرد و اظهار داشت: نسل اول ترانه سرایانی که نسل اول بعد از انقلاب را شکل دادند یک عمق تاریخی و فرهنگی را در شعر می آوردند حتی در شعرهای عاشقانه مانند رقص گل ها که همگی توجه به سنت ادبی ما است که هستی را عاشقانه نگاه می کرد ولی ترانه های امروز ما متفاوت است.

وی با بیان اینکه میان ترانه های نسل گذشته و امروز یک شکاف عمیق فکری روی داده است، گفت: من فکر می کنم اگر بخواهیم بر محور نقد و اثبات به قضیه نگاه کنیم، همین محور اندیشه در شعر را باید در نظر بگیریم و آنچه دهه هفتاد و امروز را در خصوص ترانه جدا می کند، اندیشه ترانه سرا است. 

این آهنگساز ادامه داد: موضوع این است که این اندیشه در سبک زندگی شاعر و ترانه سرا نیز تاثیرگذار بوده است. معتقدم ترانه سرای امروز ما چون یک زندگی قشری و جدا از مردم دارد دچار مشکلات شده است. ترانه ای که امروز داریم اثبات کننده موسیقی و زندگی ایرانی نیست و علت آن نیز زندگی خود شعرا است.

وی به مقایسه زندگی شعرای ترانه ها در ابتدای انقلاب و حال حاضر پرداخت و بیان داشت: اگر یک مقایسه ای بکنیم متوجه یکسری خلاها در زندگی آنها می شویم زیرا زنجیره ها پاره شده است.

وی به بیان نمونه و مثال در زمینه کارهای ارزشمند چند سال گذشته پرداخت و گفت: کار آقای علیرضا عصار در خیابان خواب ها و نگاهی به شیوه امام علی که می توانست مناسبتی باشد ولی چنین نشد و تبدیل به مسئله اجتماعی شد.

محسن صفایی فرد مدیر باشگاه ترانه و موسیقی راه تصریح کرد: وقتی محدودیت ها را مسوولان موسیقی ایجاد می کنند و ترانه سراها و آهنگسازها نیز آن را اجرا می کنند دیگر تقصیر مخاطب نیست که به سمت موسیقی متفاوت می رود.

مهرزاد شکوه مند آهنگساز به صدا و سیما اشاره کرد و افزود: این سازمان باید پیوند نزدیکی با دانشکده های موسیقی خودش داشته باشد و در رابطه با شعر نیز همینگونه باید باشد و در عین حال یک نگاه پژوهشی در رابطه با موضوعاتی که می خواهند انتخاب کنند داشته باشند. یک هنرمند باید کار خودش را داشته باشد نباید دنبال مناسبت باشد و نباید به او دیکته کنند.

وی افزود: سیستم می تواند از آن چیزی که هنرمند تولید کرده است استفاده کند یا نکند ولی اگر خود هنرمند چه به عنوان شاعر و چا آهنگساز باید کار خودش را ارائه دهد و سیاستگذار می تواند بر اساس هنجارها از آن محصول استفاده کند.

محسن صفایی فرد مدیر باشگاه ترانه و موسیقی راه در ادامه  گفت: اتفاقی که افتاد این بود که به جهت فراگیر شدن موضوعات اندیشه ای، ایدئولوژی انقلاب در دستان هنرمند بود و خودش با جوشش خودش دسترسی داشت ولی امروز ارتباط هنر با اندیشه قطع شده است و به عهده خود هنرمند واگذار شده است.

وی به وجود خلاهایی در رسانه اشاره کرد و بیان داشت: یکی از این خلاها این است که دو ضلع مهم خودش یعنی هنر و ارتباط با هنرمندان و رابطه خودش با هنرمند و اندیشمندان را بازسازی کند و به همین جهت این موضوع دیکته وارد کار شده است.

یادآور می شویم، این برنامه شنبه تا چهارشنبه از ساعت 21 از شبکه رادیو گفت‌وگو به روی آنتن می رود.

مطالب مرتبط:

– قسمت اول برنامه “گفت‌وگوی فرهنگی” با موضوع نگاه انتقادی به محتوای ترانه های ایرانی در یک دهه اخیر