مخاطبان شعر انقلاب همه مردم هستند

راه‌نوا- ابوالقاسم حسینجانی، شاعر، نویسنده، مترجم و پژوهشگر قرآنی در گفت‌وگویی با بیان اینکه انقلاب اسلامی برای همه مردم کشور است، اظهار کرد: انقلاب یعنی مردم و هر انقلابی که مردم را از آن حذف کنیم و یا دسته بندی خودی و غیر خودی در آن داشته باشیم، تهی می‌شود.

وی ادامه داد: اگر به انقلاب خود و پیروزی‌اش برگردیم و امکانات و توانمندی‌هایی که منجر به پیروزی این جریان شد را بررسی کنیم، می‌بینیم که همه مردان، زنان و اقشار و لایه‌های مختلف جامعه در آن دخیل هستند. هر چه از اوج انقلاب فاصله می‌گیریم، کم کم می‌بینیم که بعضی‌ها فاصله می‌گیرند، قهر می‌کنند و یا حذف می‌شوند و در واقع به نوعی یا از این قطار پیاده می‌شوند و یا پیاده‌شان می‌کنند که این اشتباه است.

حسینجانی درباره تعریف شعر انقلاب گفت: شعر انقلاب نیز بر همین مبنا باید بتواند تمام مطالبات و تعریف‌هایی که در آن انقلاب وجود داشته در بر بگیرد. اگر نتوانیم تمام مواردی که باعث شده انقلاب به وجود بیاید ببینیم و رشد و شکوفایی آن را بررسی کنیم، شعر انقلاب نیز ناقص می‌شود.

نویسنده کتاب «محراب، چشمه آرامش» اظهار داشت: انقلاب اسلامی مردمی‌گری است و بین مردمی‌گری و عوام‌گری تفاوت وجود دارد. این دو را باید از هم تفکیک کرد. همچنین وقتی می‌خواهیم انقلاب و شعر انقلاب را تعریف کنیم، باید به مطالبات و نیازهای مردم بپردازیم و انقلاب را به صورت ریشه‌ای نگاه کنیم و ببینیم که نیازها و دلایل به وجود آمدنش چه بوده است.

این شاعر و نویسنده با تاکید بر اینکه مخاطبان شعر انقلاب را باید همه مردم دانست، عنوان کرد:  انقلاب یکپارچگی مردم است. شعر هم مانند همان حادثه‌ای که انقلاب به وجود آورده است، باید این جریان را بیان کند و در قالب اندیشه و واژگان بنشاند. اگر نتواند این کار را بکند به نوعی معلول است و مشکل دارد. تمام کسانی که به نوعی می‌خواهند مردم را حذف کنند، نسبت درستی با اصل انقلاب ندارند. شعر انقلاب باید بتواند تنها در این راستا جلو برود  و اگر عده خاصی با عناوین مختلف خود را شاعر انقلاب بدانند و به هم نان قرض بدهند، هرگز نمی‌توانند با شعر انقلاب ارتباط تنگاتنگی برقرار کنند و رشد و بالندگی داشته باشند.

وی تصریح کرد: کسانی می‌توانند شعر انقلاب بگویند که به استقلال و قله رسیده باشند و خودشان در تنگاتنگ زندگی و تعریف حیات، روحشان انقلابی و جرئت‌مند باشد. نمی‌شود ترسید، اما فهمید. اگر بخواهید جریانی به وجود بیاورید حتما باید خودتان جرئت داشته باشید. جرئت‌های تازگی می‌تواند ما را به  بالندگی و شکوفایی برساند. نمی‌شود جرئت نداشت و ترسید، اما فهمید. خود فهمیدن، جرئت می‌خواهد. برخی می‌ترسند بفهمند، چرا که نمی‌توانند هزینه‌اش را پرداخت کنند.

حسینجانی همچنین گفت: باید به این پرسش نیز توجه داشت که متولی شعر انقلاب کیست؟ مگر امام خمینی (ره) نمی‌گفتند که مردم ولی نعمت ما هستند؟ حال اگر برخی بخواهند برای مردم تکلیفی تعیین کنند، آن ها هستند که اشتباه می‌کنند. اگر بخواهیم به وقایع انقلاب بپردازیم هم می‌بینیم که چه کسانی در پیروزی انقلاب اسلامی نقش داشتند و چه کسانی بعدها حضور پیدا کردند. معمولا وقتی درختان میوه می‌دهند، خیلی‌ها که در زمان کاشت و آبیاری و نگاهداشت درخت نبودند، برای برداشت حضور پیدا می‌کنند.

این مترجم و پژوهشگر قرآنی درباره نسبت نسل‌های جدید با انقلاب اسلامی نیز گفت: نسل‌های بعد انقلاب اسلامی باید ثمرات انقلاب را ببینند. نباید فقط برایشان انقلاب را تعریف کنیم. ائمه می‌فرمودند که عمل و کردار شما برای مردم روشن می‌کند که به کدام سمت بروید؛ نه گفتار و سخنرانی‌هایتان. متاسفانه ما بیشتر سخنرانی می کنیم. شعر انقلاب اسلامی دستوری، فرمایشی و سفارشی نیست. عاشقی سفارشی نمی‌شود، عاشقی یک نیاز است و به همان صورت انقلاب اسلامی نیز یک نیاز است. باید بتوانیم در رابطه بسیار تنگاتنگی که با نسل‌های بعدی داریم مبانی همچون استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی را روشن کنیم و بگوییم که اساسا چه نیازی به انقلاب وجود داشته است. باید این‌ها را روشن کنیم و به سوال‌هایشان جواب بدهیم.

وی خاطرنشان کرد: شعر در نهایت شعور است، نباید تصور کنیم با وارد کردن چند کلید واژه راهپیمایی و شعار و … در شعر، شعر انقلاب گفته‌ایم. شعر می‌تواند اثرگذار باشد. کسانی مانند اقبال لاهوری، سیف فرغانی و حافظ که می‌گوید «دیو چو بیرون رود، فرشته در آید» و بسیاری شاعران دیگر نشان داده‌اند که می‌توان در شعر تاثیر عمیق بر مخاطب گذاشت. گاهی کلمات کارهایی می‌کنند که شاید خیلی از نمایش‌ها، فیلم ها و سخنرانی‌ها نمی‌توانند این اندازه از تاثیرگذاری را داشته باشند. می بینیم که گاهی یک تابلو کاری می‌کند که بسیاری از آثار حجیم نمی‌توانند انجام دهند.

حسینجانی با بیان این که تاثیرگذاری شعر انقلاب بستگی به شاعر دارد که چقدر آزاده، پرتوان و انقلابی باشد، اظهار کرد: آثاری که تعدادی از شعرسازان سفارشی که گاهی در همایش‌ها حضور پیدا می‌کنند، درباره انقلاب می‌نویسند؛ شعر انقلاب نیست. این گونه افراد بر اساس منافع خود آثارشان را می سرایند و به همین دلیل نیز اثرشان نمی‌تواند تاثیرگذار باشد.

گفتنی است ششمین جشنواره بین المللی شعر انقلاب، به منظور پاسداشت و ارتقای دستاوردهای شعر انقلاب و همچنین کشف استعدادهای برتر، در بخش های مسابقه ملی (شعرمجموعه و تک اثر و پژوهش)، مسابقه بین المللی (شعر تک اثر) دی ماه ۱۳۹۵ در استان فارس برگزار می شود.

منبع: حوزه هنری