سوریه نیاز به یک «آهنگران» دارد

راه‌نوا- با ‌اندکی تعمق در تاریخچه هنری ایران اسلامی، در می‌یابیم که هنر ستایشگری اهل بیت علیهم‌السلام به طریق اولی، نسبت به سایر هنرها اعم از نقاشی، عکاسی، گرافیک، تئاتر، سینما و… در تحولات اجتماعی نقش مؤثرتری داشته است. حتی در حوزه موسیقی نیز مسبوق به سابقه نبوده، که برای مثال آهنگی خاص یا شخص مطربی توانسته باشد با هنرش نقش راهبردی در تعاملات سیاسی کشور ایفا کند. البته بوده‌اند بزرگانی همچون سهروردی یا مرحوم عشقی و امثالهم که با سلاح شعر به مبارزه با استبداد پرداخته‌اند؛ یا بوده‌اند خوانندگانی که یکی دو تصنیف منتقدانه اجرا کرده‌اند؛ لیکن چندان تأثیر بسزایی در روند تعاملات اجتماعی نداشته‌اند.

هنر ستایشگری اهل بیت علیهم‌السلام فی شأنه، یک هنر انتقادی است. انتقاد به وضعیت موجود، برای رسیدن به وضعیت مطلوب؛ لذا جای پای این هنر در بطن حرکت‌های انقلابی ایران و سایر بلاد اسلامی به وفور مشاهده می‌شود.

در تاریخ متقدم، کم نیستند شاعران و ذاکرانی که تنها به جرم نشر معارف حقّه تشیع و دفاع از حقوق مظلومین روزگار، زبان از کامشان بیرون کشیده شده، یا به دار ظلم آویخته یا سر از تن شریفشان جدا کرده‌اند. در تاریخ معاصر نیز رضاشاه ملعون، حکم به ممنوعیت عزاداری سالار شهیدان می‌دهد، چرا که زنده نگاه داشتن نام سیدالشهداء علیه‌السلام همانا گرم نمودن تنور ظلم‌ستیزی علیه حکام ظالم است. قطع یقین یاد ائمه، یاد خداست، انعکاس نورایشان موجب تنویر اذهان و احادیث ایشان مایه بیداری اسلامی است.

در آغازین تحرکات مردمی انقلاب شکوهمند اسلامی، تنظیم شعارهای انقلابی منبعث از ملودی‌های مذهبی و مضمون‌سازی اشعار آن برگرفته از فرهنگ عاشورا، حجتی دیگر بر این مدعاست. شعارهایی همچون:

‌ای شـاه خائن آواره کردی/ خاک وطن را ویرانه کردی

کُشتی جوانان وطن، آه و واویلا/ کردی هزاران در کفن، آه و واویلا

مرگ بر شـاه، مـرگ بر شــاه/ مرگ بـر شـاه، مرگ بر شـاه

****

خمینی خمینی/ تو وارث حسینی

****

نهضت ما حسینیه/ رهبر ما خمینیه

****

 یا در مقابل ارتشیان بازگشته به آغوش ملت:

ارتش ایران، حسینی شده/ رهبر ایران، خمینی شده

در آن زمان سران ساواک در تحلیل‌های درون سازمانی خود گفته بودند؛ اگر ما بتوانیم ماه محرم و صفر را به خوبی پشت سر بگذاریم، رژیم ماندنی است! و همه دیدند که در اربعین سال ۵۷ چنان ضربه‌ای بر پایه‌های حکومت ستمشاهی وارد آمد که در اندک زمانی رژیم منحوس پهلوی فرو پاشیده شد. از جمله ذاکران انقلابی آن دوران مرحوم حاج اکبر ناظم بود. همچنین استاد سازگار که در مصاحبه‌ای فرموده بودند در زمان انقلاب به علت سرودن اشعار انقلابی برای بنده حکم تیر صادر شده بود.

قیام ۱۵ خرداد نیز بی‌ارتباط با نهضت حسینی نبود. در واقع سخنرانی امام خمینی (ره) در بعد از ظهر عاشورای سال ۴۲ در جمع عزاداران سیدالشهدا علیه‌السلام زمینه‌ساز این قیام شده بود.

نقش ذاکران اهل بیت و نواهای حسینی در تعیین سرنوشت جنگ و پیروزی ملت غیور ایران بر اشغالگران بعثی را گمان کنم دیگر نیازی به یادآوری نداشته باشد، که امری اظهر من الشمس بوده و بر هیچ آزاده منصفی پوشیده نیست که مداحان اهل بیت علیهم‌السلام همچون حاج صادق آهنگران و سایر ستایشگران محترم تا چه اندازه در استواری رزمندگان و پیروزی ایشان تأثیرگذار بوده‌اند.

امثال نوحه‌های:

*ای لشکر حسینی، تا کربلا رسیدن، یک یا حسین دیگر

*کربلا کربلا ما داریم می‌آییم

*یاران چه غریبانه، رفتند از این خانه

*ممد نبودی ببینی شهر آزاد گشته

*بر شهیدان به خون غلطان خوزستان درود

*شهیدم من شهیدم من/ به کام خود رسیدم من

به نظر شما از این منظر، تاکنون کدام هنر توانسته است تا به این حد در خدمت شریعت تشیع باشد؟ کدام هنر توانسته است مردم را از یوغ ستمگران داخلی و دژخیمان خارجی نجات داده و مصون دارد؟ کدام هنر توانسته است یک شبه ۱۰۰هزار نفر رزمنده‌ پا به رکاب فراهم آورد؟

چه کسی می‌تواند فراموش کند آن شبی را که نوحه «تا کربلا رسیدن، یک یا حسین دیگر» از صدا و سیما پخش شد و فردای آن روز صد هزار جوان رزمنده در استادیوم آزادی تجمع و آماده اعزام به جبهه‌ها شدند!؟ اعزامی که دشمنان غربی متأثر از آن، خود را بازنده دیدند و زمینه‌‌ساز تنظیم قطعنامه ۵۹۸ شد.

بی‌شک ملت و انقلاب ما مرهون و مدیون مداحان اهل بیت علیهم‌السلام و هنر ستایشگری است. اگر نبود هنر و صدای گرم و دلنشین ذاکران ابی عبدالله الحسین علیه‌السلام معلوم نبود سرنوشت جنگ چگونه رقم می‌خورد!؟ و صد البته، افتخار رهایی مردم از یوغ طاغوتیان، حفظ انقلاب اسلامی و پیروزی در جنگ تحمیلی و سایر دستاوردهای سیاسی فرهنگی نظام، بیش از هر قشر هنری، متعلق به ذاکران ابا عبدالله الحسین علیه‌السلام است.

آیت‌الله جوادی آملی در این خصوص می‌فرماید: شما مطمئن باشید این دفاع مقدّس را، این کشور را، این جهاد هشتاد ساله را، کربلا اداره کرده است…! در جنگ جهانی اول ایران تسلیم شد، در جنگ جهانی دوم ایران تسلیم شد، هر وقت گفتند مثلاً هفده شهر را به ما بدهید گفتیم چشم! هر وقت گفتند نفت و گاز بدهید گفتیم چشم! هر وقت گفتند نوکر ما بشوید گفتیم چشم! پس چطور شد در انقلاب اسلامی همین مردم بودند، اما هشت سال جنگیدند؟ با دنیا هم جنگیدند. روی کره زمین کسی نبود به داد ما برسد مگر همین یا حسین یا حسین! حیف است این مکتب از ما گرفته شود، آزادی و استقلال (ایران) در همین است، عظمت و سازندگی (ایران) در همین است!

بدون تردید ایران اسلامی وام‌دار هنر مداحی است و هنر مداحی مرهون اباعبدالله الحسین. بر این اساس ما معتقدیم؛ کشورهای متأثر از جریان بیداری اسلامی، اگر از هنر ستایشگری اهل بیت و خصوصاً از  هنرمندانی آیینی همچون حاج صادق آهنگران برخوردار بودند؛ معادلات سیاسی- نظامی آنها نتایج بهتری در پی می‌داشت؛ و بلکه شاید تا کنون ریشه تکفیری‌های خون‌آشام را کنده بودند.

و به دیگر سخن، اینکه مقام معظم رهبری دام عزه، پرداختن به هنر ستایشگری اهل بیت(ع) را جهاد فرهنگی دانسته و در بیانات سال ۹۱ مداحان متعهد را جندالله و سربازان خدا خطاب فرموده‌اند؛ حجتی است مزید بر این مدعا.

منبع: خبرگزاری فارس