سرودهای انقلابی؛ مکمل پیام‌های حضرت امام(ره)
راه‌نوا- اطلاع از کم و کیف دومین دوره آموزشی مربیان سرود خانه سرود انقلاب سازمان فرهنگی هنری اوج ما را پای صحبت‌های “مجید منصوری” نشاند. وی که مسئولیت خانه سرود سازمان اوج را برعهده دارد خود سال‌های متمادی در عرصه سرود فعالیت داشته است و امروز به گفته خودش قرار است در سنگری مهم برای سرود انقلاب سربازی کند.
-برای مقدمه چگونگی تشکیل خانه سرود و هدف تشکیل آن را تشریح کنید تا مخاطبین را با اطلاعات بیشتری از مجموعه همراه کنیم.
اصل هدف ما از تشکیل خانه سرود، احیای سرود مردمی و انقلاب بود که در زمان خودش تعهدش را به مردم عرضه داشت. در حقیقت سرودهای انقلابی بعد از پیروزی انقلاب و آغاز جنگ تحمیلی به عنوان ابزاری تاثیرگذار شناخته شده بود، این تاثیر پیش از این در شکل گیری راهپیمای‌های اول انقلاب خودش را نشان داده بود.
اساتید بزرگ موسیقی کشور معتقدند شعارهای راهپیمایی‌ها وقتی با همراهی مردم، دم گرفته می‌شد تبدیل به سرود می‌شد و برخی از افراد با ذوق مانند استاد شاهنگیان نقل می‌کنند که این یک اتفاق دوطرفه بود به گونه‌ای که بارها پیش می‌آ‌مد برخی از سرودها نیز شعار می‌شد.
استاد سبزواری خاطره‌ای را نقل می‌کردند که روزی در مسیر حرکتمان سوار ماشین بودیم، در همین مسیر برای راهپیمایی شعری را خواندم و زمانی که به انتهای مقصد رسیدیم ایده اولیه آهنگ ساخته شد و سپس برای ضبط و ارائه به بچه‌ها سرود دادیم. آن روزها تولیدات ما به این شکل ساخته می‌شد، آثار مردمی بطوری باور نکردنی تاثیر گذار بودند.
-سرود به عنوان یک هنر مردمی و انقلابی چقدر در انقلاب موثر بود؟
نقش سرود در پیروزی انقلاب مشخص است؛ سرود یکی از هنرهایی بود که در راهپیمایی‌های اوایل انقلاب نقش بسیار اساسی و تعیین کننده داشت و پس از آن در دفاع مقدس در حقیقت یک شرایطی در جامعه به وجود آمده بود که می‌طلبید سرودهای انقلابی مکمل بعضی از پیام های حضرت امام(ره) باشد.
سرودهایی که آقای آهنگران در جبهه برای رزمندگان می‌خوانند مکمل پیام حضرت امام بود. شعرها با پیام حضرت امام(ره) نزدیک می‌شد و در قالب آن برای رزمندگان شعری را تهیه می‌کردند و آهنگران آن را می‌سرود و خیلی از رزمندگان را تهیج می‌کرد.
گروه سرودهایی مثل بچه‌های آباده و دیگر گروه سرودها زمان دفاع مقدس فعالیت‌های بسیار خوبی داشتند. سرودهای انقلاب و دفاع مقدس در حین اجرا خیلی ساده ضبط می‌شدند که بیانگر جلوه مردمی بودن آن بود و همین اجرا و ضبط‌ها که با ساده‌ترین ابزار تهیه می‌شد تاثیر زیادی بر مخاطب داشت.
-تاثیر این سرودها بر چه قشری بود؟ سرود ساده بچه‌های آباده و دیگر کارهای مردمی آیا تاثیر گذار هم بود؟
وقتی که این سرودها پخش می‌شد التیامی برای خانواده‌های شهدا بود و به آنها روحیه می‌داد. بچه‌هایی که اجرای سرود داشتند کسانی بودند که دوست داشتند نقشی در دفاع مقدس داشته باشند و با این کار در واقع دینشان را در پشت جبهه به رزمندگان و خانواده‌های آنها ادا می‌کردند، چون سن و سال این گروه‌ها برای جبهه مناسب نبود.
سرود، رسالت و نقشی که بر دوش داشت را به سرمنزل خود رساند. متاسفانه بعد از جنگ ضرورت‌ها فراموش شد که جنگ فقط جبهه و جنگ سخت نیست بلکه دور جدید آن با سبک نرم مواجه است.
-وضعیت امروز سرود در چه حالی است؟
وضعیت فرهنگی کشور به گونه‌ای است که امروز ما خیلی سخت در حال حفظ سنگرهای فرهنگی کشورمان هستیم؛ این سنگرها را نه تنها باید حفظ کنیم بلکه باید خاکریز وسیع‌تری را در دست بگیریم. سرود می‌تواند تاثیرگذاری در فرهنگ داشته باشد و برای تاثیر گذاری لازم است که هم اندیشی، همفکری و همدلی برای سرود کشور مهیا کنیم.
-خانه سرود انقلاب چه برنامه و اقدامی برای احیای سرود انقلاب دارد؟
خانه سرود انقلاب با هدف جمع آوری هنرمندان گذشته و فعالان حاضر که امروز در این مسیر تلاش می‌کنند با توجه به شناختی که از فعالان سرود انقلاب داشتیم در همایش آبان ماه ۹۰ در قم جمع شدیم توانستیم حدود ۷۲ نفرد از آنها را گردهم آوریم. این اتفاق برای اولین فراخوان جمعیت خوب بود که صحبت‌های این عزیزان، اساتید، پیشکسوتان موسیقی انقلاب را شنیدیم و جمع بندی شد و این نشست منجر به این شد که باید تشکلی به طوری جدی تشکیل شود.
دلیل اینکه از آبان ۹۰ تا به امروز فعالیت جدی در ادامه آن همایش نداشتیم ارائه راهکار علمی بود، تا کارهای ما بتواند منجر به تشکیل مجمع سرود انقلاب شود. از نتایج خوب هم اندیشی که در قم داشتیم این بود که عزیزان حاضر نیز در تشکیل این مجمع دخیل شدند و ما توانستیم از نقطه نظرات آنها استفاده راهبردی داشته باشیم.
-راهکار احیای سرود انقلاب چیست؟
سرود به عنوان هنری ارزشی و انقلابی فراموش شده است اگر برای یادآوری آن بخواهیم کاری انجام دهیم باید یک احیای اصولی صورت بگیرد. باید با کار خودمان را نشان دهیم تا بتوانیم در این عرصه تولید کارهای فاخر داشته باشیم.
یکی از مهمترین مشکلات مربیان سرود سردرگمی و بی سر پناهی بود که واقعا هیچ جای نبود که بتوان به عنوان مرجع و حامی سرود به آن مراجعه کرد تا اینکه ما به این فکر افتادیم که باید فضایی ایجاد شود که فضای برابری برای فعالین سرود شکل بگیرد و همزمان با این فرصت برابر آموزش تخصصی مربیان سرود نیز انجام شود.
بدون آموزش خانه سرود نمی‌توانست موفق باشد، به امید خدا اولین دوره آموزش مربیان سرود را برگزار کردیم و برنامه داریم از سال‌های آینده حداقل سالی دو دوره کار آموزش را ادامه دهیم چون تاثیر گذاری دوره‌های آموزشی در استمرار آن است.
آموزش و آموزش ضمن تولید شعار خانه سرود است، در دل آموزش و ضمن تولید، تولیدات زیبایی خواهیم داشت. ما اینطور کارها را بیشتر می‌پسندیم. اگر ما مربیان را برای شعر آموزش دهیم که شعر خوب چه ویژگی‌هایی دارد و چه شعری قابلیت تبدیل شدن به سرود را دارد، توانسته‌ایم بخشی از مشکلات شعر را مرتفع کنیم.
دوره‌های آموزشی برای به روز کردن آموخته‌های مربیان سرود سراسر کشور است تا در بخش موسیقی، نت خوانی، آشنایی با پرده‌های موسیقی، ریتم و مبانی مقدماتی آهنگسازی آشنا شوند.
یکی از نکات مثبت بحث آموزش ضمن خدمت این است که در این کارگاه‌های که اساتید بزرگی حضور دارند آثار چکش کاری می‌شوند و اگر ضعفی در آنها وجود داشته باشد با کمک این اساتید بررسی می‌شود و نتیجه کار انشالله موثر و مفید خواهد بود.
-دغدغه و انگیزه برای کار در حوزه سرود چقدر مهم است؟
خانه سرود در حال آماده سازی فعالان سرود انقلاب است تا به سنگر انقلاب برگردند. این سنگر، سنگر تاثیر گذاری است، مثل تک تیر انداز است که به هدف میزند. سرود با شعر حساب شده، آهنگ تاثیر گذار و اجرای تاثیر گذار سرود موفق می‌شود.
خانه سرود انقلاب در سه عرصه شعر، آهنگ سازی، اجرا و آشنایی با مربیگری سرود علاقمندان و دغدغه‌مندان را آموزش می‌دهد تا مربیان به روز شوند و آموزش دقیق ببینند. دغدغه‌‌ای که در دغدغه مندان سرود وجود دارد در برخی از تحصیل کرده‌های دانشگاهی این رشته نیست چون آنها دغدغه و ذوق ندارند. اگر ذوق هم داشته باشند دغدغه ندارند و انقلابی نیستند.
با این دوره و جمع آوری بچه‌های سرود همصدایی و همدلی رخ می‌دهد که منجر به تشکیل مجمعی خواهد شد که بتوانیم حرکت سرود انقلاب را احیا کنیم و به سرود سرو سامان بهتری بدهیم تا سرود به جایگاه اصلی خودش برسد.
-دلیل افول سرود در دهه‌های بعد از پیروزی انقلاب و دفاع مقدس چه بود؟
جنگ وقتی تمام شد سرودها خوب بود اما بعد از آن زمان کسی احساس وظیفه نکرد و فکر کردند نیاز به کار فرهنگی در این عرصه نیست، این اشتباه بود.
وزیر فرهنگ و ارشاد وقت، تابلوی سرود و آهنگ‌های انقلابی را از جا در آورد و به جای آن واحد موسیقی خورد و پس از آن تعریف آهنگ و سرود انقلابی از ارشاد حذف شد. یعنی نه سرود می‌خواهیم نه آهنگ انقلابی، چون تابلوی سرود هفته دوم وزارت ارشاد آقای مهاجرانی حذف شد، و صدای کسی در نیامد. کسی حواسش نبود.
امروز تا احیای جایگاه سرود و تشکیل تشکلی در خور این هنر زمان لازم است چون نیاز به حمایت و اعتماد است که این نیازمند پروسه‌ای است که زمان بر است. عرصه هنر و سرود نیاز به کار عمیق و پایدار دارد چون در این کارها قطره چکانی جواب نمی‌دهد و ما باید رودخانه‌ای کار کنیم. اگر ما بتوانیم رو به جلو حرکت کنیم، جریان ساز می‌شویم، اگر نه قطره چکانی فقط در لحظه جواب می‌دهد.
فعالیت‌های ما نباید لحظه‌ای باشد بلکه کار مداوم و حساب شده باید انجام داد، دنبال این اتفاق هستیم که تشکلی شایسته به وجود آوریم که سرود به جایگاه خود برسد. برای احیای سرود ملزومات آن فراهم است فقط لازم است با دوستان همسویی و وحدت نظر به وجود آید و به صورت منطقی، معقول و واقع بینانه خواسته‌هایمان را بگوییم، اگر این اتفاق بیفتد بعد از دو یا سه سال تاثیر جدی آن را می‌بینیم.
اگر دوره‌های آموزشی سالی دو یا سه بار در سال برویم بعد از دو سال دیگر ما تفاوت سرود در کشور در سال ۹۳ تا ۹۵ را شاهد خواهیم بود. سرود متحول خواهد شد و کسی نمی‌تواند به فعالان سرود بگوید شما فقط ذوق دارید و سواد ندارید و تحصیلات ندارید. تحصیلات این دوره به دلیل غنی بودن و استفاده از اساتید برجسته و برنامه مدون یکی از معتبرترین دوره‌های آموزش مربی سرود در سراسر کشور در ادوار گذشته خواهد بود.
ما در واحد آموزشی به یک استاندارد سازی فکر می‌کنیم تا مربیان سراسر کشور را در یک سطح معقول آموزش دهیم. خانه سرود در بحث آموزش و آموزش ضمن تولید حرف‌های زیادی دارد اما فعلا باید کار کنیم و کار خودش را نشان می‌دهد.
اولویت امروز ما جمع شدن بچه‌های سرود کشور در سنگر انقلاب است تا به خودمان تیر نزنیم و به هدف روبرو شلیک کنیم. دشمنی که در ظاهر روبروی ماست اما در حقیقت همه جا حضور پیدا کرده است و دور تا دور ما را دشمن گرفته است، دشمنی که خودش را به ما تحمیل کرده است.
در حیطه فرهنگی خیلی جاها حواسمان نبوده و دشمن سنگرهای ما را تسخیر کرده است. انشالله سنگرهایمان را پس بگیریم، تقویت کنیم و سنگری همه بعُدی تشکیل دهیم.
تعالی و پیشرفت سرود یک ابزار تاثیر گذار در فرهنگ است باید این ابزار را به دست بگیریم امروز دَر خانه موسیقی به روی همه دغدغه‌مندان و دلسوزان فرهنگ و هنر باز است. هر کاری که به خانه سرود فرستاده شود حتما شنیده خواهد شد و اگر قابل کار باشد حمایت می‌شود و اگر نه قابل اصلاح بود برای اصلاح فرستاده می‌شود.
نظرات