خواننده عربستانی؛ انقلاب ادامه دارد!
راه‌نوا- رواج اندیشه‌های دینی افراط‌گرایانه در عربستان سعودی و دولت سرکوبگر در این کشور مانع بزرگی برای رشد و شکوفایی هنر و اندیشه در این سرزمین به شمار می‌رود. اما علی‌رغم شرایط نامناسب و فشارهایی که در جامعه عربستانی به چشم می‌خورد، گاه هنرمندانی در بطن این فضا شکل می‌گیرند که جسورانه سیاست‌های نابخردانه و فرهنگ‌های نادرست کشورشان را به نقد می‌کشند. به عنوان مثال یک خواننده عربستانی به نام شیبوبه در سال‌های اخیر توانسته است به لحاظ بیان، شیوه و مضمون در عرصه موسیقی موفق عمل کند. او اهل شهر مکه است و می‌کوشد تا با هنر موسیقی تجربه‌ای ویژه را در جهان عرب ثبت کند.
سایت معازف چندی پیش مصاحبه‌ای را با این خواننده معترض منتشر کرد. در این مصاحبه می‌توان فشارهای موجود و شدت سرکوب علیه هر گونه اعتراض در جامعه عربستانی را مشاهده کرد. در زیر بخش‌هایی از این گفتگو آمده است.
معازف: آقای شیبوبه خود را چگونه معرفی می‌کنید؟
شیبوبه: فردی که بسیار اشتباه می‌کند. اما سعی می‌کند صادقانه خود را بهتر کند.
معازف: حرفه و آثارتان را چگونه معرفی می‌کنید؟ چه نامی به آن می‌دهید؟
شیبوبه: آثارم را انقلابی می‌نامم. ما به انقلابی همیشگی در اندیشه‌ها نیاز داریم تا از نسل‌های مختلف درگذرد و این انقلاب پایان و سرنوشت مشخصی ندارد. با تغییر اهداف و مفاهیم استمرار انقلاب نیز مداوم خواهد بود.
معازف: پس آثار شما انقلابی است یعنی شما خودتان را به سبک موسیقی که در آن کار می‌کنید، متعهد نمی‌دانید؟
شیبوبه: سبک در موسیقی یک وسیله است و از قضا من سبک فعلی خود موفق هستم. اما من ترجیح می‌دهم از هدفم با شیوه‌ها و راه‌های مختلف حمایت کنم.
معازف: بیایید اندکی پیش از این وسیله (سبک کنونی شما) با هم سخن بگوییم. از چه زمان به شیوه کنونی موسیقی خود علاقمند شدید و به نظر شما این هنر چگونه رشد کرد؟
شیبوبه: پیش از موسیقی من به شعر علاقه داشتم. مادرم نمی‌داند اما نخستین فردی بود که در من تاثیر گذاشت. معتقدم او شاعری تواناست. اما شعری از خود منتشر نکرده است. در ابتدا آشنایی من با موسیقی بسیار سطحی و با شیفتگی نسبت به خودم همراه بود. اما با عمیق‌تر شدن معرفت من نسبت به آن، اندک اندک رشد کرد.
معازف: آیا نخستین تجربه شعری خود را به خاطر می‌آورید؟
شیبوبه: بله به خوبی آن را به خاطر می‌آورم. شعر موفقی نبود. اما موضوع آن اوضاع سیاسی کشورم بود. اوضاعی که مردم در عربستان سعودی از ابتدا تا به امروز در آن زندگی کرده‌اند.
معازف: تا جایی که می‌دانم دغدغه بیشتر هنرمندان رساندن پیامشان از طریق انتشار آثارشان در جامعه است. آیا این دغدغه در شما نیز وجود دارد؟
شیبوبه: صراحتا باید بگویم که امیدوارم تاثیر آثارم به شکل گسترده‌ای روی بدهد. اما این رسیدن پیام می‌بایست با آزادی کامل انجام بگیرد تا تاثیر حقیقی و صد در صد در افراد روی بدهد. در حال حاضر این امکان وجود ندارد و گمان نمی‌کنم که به زودی نیز این اتفاق در عربستان روی بدهد. در حال حاضر می‌بایست اندک اندک افراد را به سوی آثارمان جلب کنیم. چرا که مخالفان ما بسیار نیرومند هستند.
معازف: به نظرم مهم‌ترین دلیلی که آثار شما به دست مخاطبان نمی‌رسد، سرکوب آزادی به شیوه‌های متفاوت است.
شیبوبه: بله، درست است. اما به نظرم می‌رسد که این موضوع دلایل دیگری نیز دارد و آن عدم پذیرش محتوای هنری این آثار از سوی مردم است. مردم هنوز با این نوع هنر ارتباط برقرار نمی‌کنند و آن را نمی‌پسندند.
معازف: کار شما در جامعه سعودی مانند یک خرق‌عادت بشمار می‌رود. شما چگونه به این مسئله می‌نگرید؟ چگونه علی‌رغم مسایل و قید و بندهای متعدد سیاسی، اجتماعی و دینی در کشوری مانند عربستان سعودی زندگی می‌کنید و این مسئله چگونه در آثار شما بروز می‌کند؟
شیبوبه: اگر بخواهم صادق باشم باید بگویم که این موارد به شکل ریشه‌ای و عمیقی بر آثار من تاثیر می‌گذارد. اما علی‌رغم این مسایل من می‌کوشم در حاشیه آزادی که در عربستان وجود دارد، بازی کنم. من می‌دانم که موسیقی من با همین مضمون و همین شیوه اجرا طرفدارانی دارد.
معازف: آیا در محیط هنری کشورتان تاکنون تبعاتی برای هنرمندان معترض روی داده است؟
شیبوبه: در فضای هنری و به شکل عملی نه. اما در فضای کلی، تبعات بسیاری برای این دسته هنرمندان وجود دارد.
معازف: آیا این مصاحبه و انتشار آن برای شما مشکل ایجاد خواهد کرد؟
شیبوبه: برخی افراد به دلیل انتشار یک مطلب کوتاه در شبکه‌های اجتماعی هم دستگیر شده‌اند.
معازف: پس شما با حاشیه نامریی که از آن سخن گفتید، تن به خطر این کار می‌دهید؟
شیبوبه: تقریباً. در این جا لازم است بگویم که حاشیه آزادی در کشور عربستان در حال گسترده‌تر شدن است. اما در میان عامه مردم قوانین قابل فهمی وجود ندارد. در واقع این مساله بیشتر به حال و هوای؟؟؟
معازف: برای ما از موسیقی معترض در عربستان سعودی بگویید و این که شما چه ارزیابی از این موسیقی دارید؟
شیبوبه: اوضاع این موسیقی در کل در حال بهتر شدن است. اما متاسفانه اوضاع آن در عربستان سعودی بسیار اندک و تاسف‌آور است. برخی به طور جدی در این زمینه کار می‌کنند و برخی نیز آثار خوبی تولید کرده‌اند. اما به طور کل باید گفت که بُعد مفاهیم این آثار هنری در عربستان هنوز ضعیف است.
معازف: شما اثری به نام «در این مکان» دارید. موضوع این اثر چیست؟
شیبوبه: موضوع این کار مسائلی است که در این مکان، یعنی در محیطی که در آن زندگی می‌کنیم، روی داده است. در این شعر با زبانی بسیار تند و گزنده و گاه تمسخرآمیز جامعه عربستانی مورد نقد قرار می‌گیرد.
معازف: آیا به نظر شما بیشتر شدن برنامه‌های موسیقی در شبکه‌های اجتماعی از هنرمندان عربستانی به معنای تغییر در این جامعه و به وجود آمدن آزادی است و یا این که این موارد تنها در فضای مجازی روی می‌دهد؟
شیبوبه: با چشم‌پوشی از اهداف و اندیشه‌های افرادی که این برنامه‌ها را تهیه و تولید می‌کنند، معتقدم که این موارد، مسایل مهم را نادیده گرفته است. بیشتر این برنامه‌ها جنبه طنز دارند و مردم برای خندیدن آن‌ها را دنبال می‌کنند و می‌بینند. اما در کل نمی‌توانم تاثیر چنین آثاری را در بالا بردن آگاهی و در به کارگیری برخی مفاهیم نادیده بگیرم.
معازف: آیا مطلبی هست که دوست داشته باشید در انتهای این مصاحبه به ما بگویید؟
شیبوبه: نیرو در نیت انسان نهفته است. اگر بتوانی آثارت را به شکلی که دوست داری، منتشر کنی، همین کار نیرویی است که هرگز از بین نمی‌رود. اما هنگامی که انسان از خواسته‌های خود کوتاه بیاید و به خاطر مسایل مختلف تن به سیاست‌کاری بدهد، دچار ضعف می‌شود.
منبع: اختصاصی «راه‌نوا»
نظرات