تحلیل «محمد میرزمانی» از مخاطب‌شناسی موسیقی مذهبی و آیینی
راه‌نوا- آلبوم «وداع» حسام‌الدین سراج برای بار سوم، شنبه 30 آبان به بازنشر رسید و وارد بازار موسیقی شد.
این آلبوم جزو اولین آلبوم‌های منتشر شده با موضوع عاشورا و حوادث کربلاست. «وداع» سال ۸۴ برای اولین بار همزمان با فرا رسیدن ایام محرم و صفر به آهنگسازی سیدمحمد میرزمانی و خوانندگی حسام‌الدین سراج توسط مرکز موسیقی حوزه هنری منتشر شد.
محمد میرزمانی اسم آشنایی در موسیقی دارد. او از سال 69 تا 72 رهبری ارکستر بزرگ صداوسیما را به عهده داشت. میرزمانی تا اواخر سال ۱۳۸۹ مدیرکل تولید مرکز موسیقی صداوسیما ایران بود و اوایل خردادماه ۱۳۹۰ به عنوان مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد ایران منصوب شد. او همچنین دستی هم بر آتش موسیقی فیلم دارد. از سال 65 با ساخت موسیقی فیلم «دست‌نوشته‌ها» به کارگردانی مهرزاد مینویی و نویسندگی بهروز افخمی کارش را شروع کرد و همکاری با کارگردانانی چون بهروز افخمی، علی قوی‌تن، مجتبی راعی و … را در کارنامه کاری خود دارد. به بهانه انتشار مجدد آلبوم «وداع» که یکی از ماندگارترین آثار موسیقایی عاشورایی است، با میرزمانی گفت‌وگو کردیم.
با گذشت 10 سال از انتشار آلبوم وداع، این آلبوم همچنان متقاضی دارد و به نظر می‌رسد اقبال عمومی نسبت به آن خیلی خوب است. شاید تصور شود دلیل این اقبال، کمبود آثار در این زمینه باشد، نظر شما چیست؟
هم می‌تواند این نکته باشد و هم اینکه خود آلبوم را مردم دوست دارند. مسئله این است که در حوزه موسیقی آیینی و مذهبی، مخصوصاً درباره عاشورا و حوادث کربلا، بضاعتمان محدود است و آثار بسیار کمی منتشر کرده‌ایم. از طرفی خود آلبوم «وداع» هم برای مردم جذاب است و زمانی این آلبوم نایاب بود. برای همین است که دوباره منتشر شده.
یعنی فکر می‌کنید اگر آثاری امروزی و درخور حال امروزمان در حوزه عاشورا منتشر شود، می‌تواند به طریقی جای “وداع” را بگیرد؟
آثار هنری هرکدام جایگاه خودشان را دارند. این‌طور نیست که اثری منتشر شود و بتواند جای آثار قبلی را بگیرد. اوایل محرم امسال آلبوم «عطش و آتش» منتشر شد. به نظر من ورود هیچ آلبومی در این زمینه نمی‌تواند لطمه‌ای به آلبوم‌های قبلی بزند. اتفاقاً باعث رونق همدیگر می‌شوند. هرچقدر ما در این زمینه فعال‌تر باشیم، تأثیر بیشتری در زمینه موسیقایی خواهیم گذاشت. به نظر من هر چقدر آثار هم موضوع و موازی منتشر شوند، می‌توانند باعث تقویت همدیگر شوند. ضمن اینکه هر آلبومی که منتشر می‌شود و یا هر کنسرتی که برگزار می‌شود، تأثیر خودش را دارد.
قبل از محرم اعلام کرده بودید قرار است در طول محرم کنسرت وداع را برگزار کنید، پس چرا این اتفاق نیفتاد؟
امسال موقعیت مناسبی برای این کار نداشتیم برای همین نشد کنسرت را به روی صحنه ببریم.
چرا؟ اتفاق خاصی افتاده؟
نه، اتفاق به خصوصی نیست. ما این کنسرت را سه سال پشت سر هم در برج میلاد به روی صحنه بردیم. به هر حال همه هنرمندان دلشان می‌خواهد آثارشان را به روی صحنه ببرند. امسال در این زمینه محدودیت‌هایی داشتیم از این منظر که بعضی هنرمندان درخواست برای اجرا داشتند و ما چون چند سال پشت سر هم اجرا داشتیم، دیگر نوبت به ما نرسید. به هر حال باید کمی هم استراحت داشته باشیم تا دیگران هم بتوانند اجرا داشته باشند!
فکر می‌کنید یکی از دلایلی که باعث استقبال اینچنینی از «وداع» شده، چیست؟
البته این را من نباید بگویم ولی فکر می‌کنم مثل این است که از کسی بپرسی کدام فرزندت را بیشتر دوست داری؟! برای من فرقی ندارد. من همه آثارم را دوست دارم ولی اینکه اثری در موقعیتی مورد استقبال قرار می‌گیرد، بستگی به موقعیتش دارد. مثلاً موسیقی فیلم خیلی بستگی به هم‌خوانی موسیقی با صحنه‌ها دارد و از طرفی موسیقی کلامی هم بستگی به کلام و همخوانی‌اش با ریتم‌ها دارد. در آهنگسازی باید به موضوعی که در شعر مطرح شده خیلی اهمیت داد. ولی در کل به نظرم خیلی به حس و حال خواننده و آهنگساز در زمان ساخت، بستگی دارد. یعنی اگر اثری به دل بنشیند یعنی از دل برآمده و هنرمندانی که آن را ساخته‌اند خیلی دلی کار کرده‌اند.
چرا در زمینه آثار موسیقایی عاشورایی این‌قدر کم‌کار هستیم؟
به نظرم هنرمندان ما کم‌کار نیستند و این‌طور هم نیست که علاقه نداشته باشند. تصور می‌کنم سرمایه‌گذار و اسپانسر باید در این زمینه ورود کنند. هنرمندان ما نشان دادند که خیلی در این زمینه توانا هستند. متأسفانه سرمایه‌گذاری خوبی نداریم. کنسرت‌ها بیشتر توسط بخش خصوصی برگزار می‌شوند و بیشترین درآمد هم در حوزه پاپ وجود دارد، اما از طرفی از بخش دولتی انتظار می‌رود که به این حوزه ورود پیدا کند و سرمایه‌گذاری داشته باشد. کنسرت‌هایی که در طول سال برگزار می‌شود درآمد بالایی دارند. بد نیست بخشی از آن را به تولید آثار موسیقایی مذهبی اختصاص دهیم. به هر حال ما در این زمینه به حمایت‌های دولتی نیازمندیم. مطمئن باشید اگر این سرمایه‌گذاری‌ها اتفاق بیفتد استقبال خوبی هم از این موسیقی‌ها صورت می‌گیرد. مطمئن باشید.
یعنی فکر می‌کنید اگر چنین حمایتی شود و آثار درخوری هم تولید شود، مردم هم استقبال خوبی از این آثار خواهند داشت؟
دقیقاً همین‌طور خواهد شد. نگاه مردم به موضوع مذهب به صورت اعتقادی و عرفانی است. هم شناخت خوبی دارند و هم به آن علاقه‌مندند. از طرفی وقتی مثلاً موسیقی‌ای با مضامین عاشورایی گوش می‌دهند، همذات‌پنداری می‌کنند. ولی داستان این است که وقتی مجلسی مذهبی برگزار می‌شود، مردم برای شرکت در آن پولی پرداخت نمی‌کنند. برای همین وقتی کنسرتی با مضامین مذهبی هم برگزار می‌شود حاضر نمی‌شوند مثلاً 100 هزار تومان برای تهیه بلیتش بدهند. به همین دلیل است که می‌گویم باید حمایت دولتی در این زمینه وجود باشد که هنرمندان راغب به اجرای کنسرت و کار بیشتر در حوزه موسیقی مذهبی و آیینی شوند.
منبع: هنر آنلاین
نظرات