سنگری : همچنان نیازمند حماسه هستیم

راه نوا – محمدرضا سنگری، عاشوراپژوه با اشاره به وجود تنوع و تکثر در اشعار و سروده‌های مداحان گفت: آن‌ قدر تنوع و تکثر در آنها وجود دارد که نمی‌شود همه آن‌ها را زیر یک چتر آورد و داوری کلی کردن اشعار مادحین بسیار دشوار است.

وی برخی ساختار و شکل شعر سروده‌هایی مداحی را خالی از اشکال ندانست و افزود: آیا صورت‌های فعلی شعری و نظام‌های ساختاری این سروده‌ها مناسب است، واقعیت این است که برخی اینها اشکالاتی دارند، در حالی که شعر امروز ما نسبت به گذشته خیلی پیشرفت کرده است، ما سروده‌های شاخص‌تری داریم و تعداد شاعرانی که به حوزه شعرهای آیینی می‌پردازند بسیار زیاد است.

*نقش جوانان در بارور ساختن شعر آیینی

سنگری با اشاره به نقش جوانان در بارور ساختن شعر آیینی تصریح کرد: این موضوع را ما شاهد هستیم، اما اگر قرار است از نظر محتوا و درون‌مایه این شعرها را بررسی کنیم، یک کاستی‌هایی و یک نقطه قوت‌هایی دارند، از منظر آسیب‌شناسانه این سروده‌ها آن روح و جانی که در شعر ذاکری امروز باشد، معمولاً کمتر دیده می‌شود.

وی ادامه داد: در حالی که خداوند در قرآن فضیلت‌های خوبان را می‌ستاند و خدا خودش مداح است، وقتی خدا، امیرالمؤمنین(ع) را می‌ستاید، می‌فرماید: «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْری نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ»، جان خودش را برای رضای خدا به میدان آورد، یا وقتی حضرت داود(ع) و حضرت ابراهیم(ع) را می‌ستاید، می فرماید: حلیم بود. بسیار آه می‌کشید، بسیار با خدای خودش مرتبط بود.

این نویسنده عاشورایی ابراز داشت: در سروده‌های امروز از این موضوع غفلت می‌شود، وقتی ستایش می‌کند، مطرح می‌کند که ابرویش این گونه است یا  قد و قامتش حضرت عباس(ع) این گونه است، در حالی که برای حضرت ابالفضل(ع) و امام حسین(ع) ارزش نمی‌شود، ارزش حضرت عباس(ع) به صورت زیبا، ابروهای کمانش و قامت بلندش نیست، من بارها در سخنانم گفتم که از حضرت ابوالفضل(ع) قد بلندتر از ایشان در کربلا بوده است.

*فضائل شهدا را برای الگوسازی برجسته کنیم/عصری است که همچنان نیازمند حماسه هستیم

وی افزود: اگر می‌خواهید از این افراد سخن بگویید و توصیفشان کنید، بهتر است که فضائل را مطرح کنیم، از وجه اسوه‌ای و الگویی برای دیگران بگوییم که دیگران بتوانند از آنها الگو بگیرند. این نکته باید مورد توجه و نظر مداحان باشد، عصر ما، عصری است که همچنان نیازمند حماسه هستیم. چون در یک میدان نبردی قرار داریم که این میدان نبرد تمام نشده است. اینکه فکر می‌کنند جنگ ۸ ساله ما تمام شده است، اکنون که معاند، معارض و دشمن را در روی خود نمی‌بینیم، اما واقعاً در صحنه نبرد هستیم. 

سنگری با تأکید بر اینکه وجه حماسی را باید از عاشورا اخذ کنیم، اظهار داشت: البته به این معنا نیست که با سوگ موافق نیستم، بلکه با سوگ موافقم و باید مرثیه را در فضای فعلی خودمان ببینیم، اما فراموش نکنیم که بعد حماسی و ارزشی باید باشد. 

*فضای مجازی بهترین فرصت برای انتقال پیام حماسه عاشورا و برپایی روضه‌های مجازی است

وی با اشاره به اینکه فضای مجازی بهترین فرصت برای نشر معارف اهل بیت(ع) و به تبع آن انتقال پیام حماسه عاشورا و برپایی روضه‌های مجازی است، گفت: باید هر فضایی را تبدیل به فرصت کنیم، یک روزگاری با پدیده‌هایی مانند رادیو و تلویزیون موضع می‌گرفتند و تصور می‌کردند اگر از اینها استفاده کنیم، دین تمام می‌شود یا وقتی تلفن همراه آمد همین مقاومت‌ها وجود داشت.

این عاشوراپژوه خاطرنشان کرد: اما واقعیت این است که تجربه نشان می‌دهد بیشترین سایت‌های فعال و بیشترین بهره‌برداری‌ها از فضای مجازی در دست کسانی است که باورهای دینی و اعتقادی را تحت شعاع قرار داده‌اند، در چند سال پیش می‌خواندم بیش از ۲۰ میلیون فضا در فضای مجازی وجود دارد که تبلیغ نظری می‌کنند، بنابراین از فضای مجازی می‌توان در ایام محرم بهره‌برداری کرد.

*باید مراقب بود که طرح این موارد ضربه‌ای به فضای سنتی ما نزند

وی ادامه داد: روضه‌ها و سروده‌های مناسب، نکته‌های آموزشی، ابعاد حماسی عاشورا، ابعاد هنری عاشورا مانند تصویرها و نگاره‌های خوب و فایل‌های صوتی را می‌توان در این فضا عرضه کرد. اینها فرصت‌هایی است که باید از آن استفاده کرد، اما باید مراقب بود که طرح این موارد ضربه‌ای به فضای سنتی ما نزند، تصور نکنیم اینها را جایگزین کنیم، آن‌ها به جای خودش باید منبر، محفل و مجلسی باشد، باید فضای رادیو و تلویزیون، رسانه‌های مکتوب و دیداری یا در فضای خیابان‌ها تکایا و هیأت‌ها وجود داشته باشد‌.

*در ۱۰ سال گذشته به اندازه ۱۰۰ سال گذشته تولید آثار پژوهش در حوزه عاشورا داشتیم

سنگری با اشاره به پژوهش‌های انجام شده درباره عاشورا گفت: خوشبختانه از نظر پژوهش در حوزه عاشورا رشد بسیار خوبی داشتیم، در ۱۰ سال گذشته به اندازه ۱۰۰ سال گذشته، تولید آثار پژوهش در حوزه عاشورا داشتیم که کارهای ارزنده و قابل توجهی است، بسیاری از آنها پالایش دارند و سعی کردند تحریف‌زدایی کنند و در برخی کارهای تطبیقی انجام دادند، از نظر شعر هم پیشرفت کردیم، اما در برخی حوزه‌ها عقب هستیم. حتی برخی مواقع نباید بگوییم عقب هستیم بلکه باید بگوییم کاری نکردیم؛ یعنی کوتاهی شده است، همچنین در حوزه‌ شعر کودک که حوزه نحیف و لاغری است، انتظار این بود که تولید بیشتری داشته باشیم که متأسفانه نبوده است. 

*«تشنه لبان» و «تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا» را بخوانید

وی در پایان دو کتاب را برای شناخت بهتر واقعه عاشورا پیشنهاد داد و افزود: نوجوانان کتاب «تشنه لبان» حمید گروگان را بخوانند که یک مقتل امروزی، روان، خوش‌خوان و زیبا و تا حد بسیار زیادی مستند است. اما اگر قرار باشد کتابی را معرفی کنم برای کسانی که می‌خواهند دقیق‌تر کتابی را بخوانند، کتاب دو جلدی «تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا» از مهدی پیشوایی را پیشنهاد می‌دهم که بسیار خوب، پخته و تحقیقی است و قطعاً ذاکران، مداحان، علاقه‌مندان و اهالی منبر از این کتاب می‌توانند استفاده کنند.