انتشار صدها شعر آیینی با موضوعات انحرافی

راه‌نوا- هرچند از منظر بسیاری از کارشناسان، شعر آیینی پس از انقلاب اسلامی یکی از شاخه‌های قدرتمند و عرصه‌های توانا در حوزه شعر و ادب معاصر است و این امر را می‌توان هم از منظر کمی و هم از حیث کیفی مشاهده کرد، اما این حوزه شعری نیز با آسیب‌های متعددی به ویژه در سال‌های اخیر همراه بوده است. گسترش اعتقادات خرافی و ورود اندیشه‌های انحرافی از طرق مختلف به وادی دین و آیین، سبب شده تا شعر آیینی نیز گرفتار آسیب‌‌های متعدد شود. وجود آسیب‌های این‌چنینی زمانی خطرناک و به سمی مهلک تبدل می‌شود که در قالب ابیات منظوم در هیئت‌ها که تریبون شیعه به شمار می‌آید و یا در قالب کتاب منتشر شود؛ از این رو نقد سروده‌ها با این نگاه و فراتر از آن، بررسی روند شعر آیینی در حوزه‌های مختلف ضرروت بیشتری می‌یابد.

خرداد سال 92 بود که محمدعلی مجاهدی با حکم وزیر ارشاد وقت به عنوان مدیر دبیرخانه شعر آیینی منصوب شد؛ دبیرخانه‌ای که بعد از گذشت بیش از دو سال هنوز خشتی از بنای آن گذاشته نشده است. شاید در نگاه نخست راه‌اندازی چنین دبیرخانه‌ای امری فرمایشی و کمی، همانند بسیاری از طرح‌های فرهنگی دیگر، به نظر برسد، اما با توجه به مسائل مطرح شده در حوزه شعر آیینی و اهمیت پرداختن به آن از جانب اساتید امتحان‌ پس داده و بزرگان این وادی، دوچندان احساس می‌شود.

محمدعلی مجاهدی، شاعر پیشکسوت آیینی، در گفت‌وگویی از روند بی‌توجهی ارشاد به این موضوع انتقاد کرده و می‌گوید: من دیگر این مسئله را فراموش کردم؛ چون بارها با معاونت فرهنگی وزارت ارشاد نامه‌نگاری کردم، اما پاسخی دریافت نکردم. انسان باید زمینه‌ای را مساعد ببیند تا بتواند کاری از پیش ببرد. زمانی که این زمینه وجود نداشته باشد، هر اقدامی بی‌نتیجه باقی خواهد ماند. شاید در حال حاضر این امر در اولویت معاونت فرهنگی وزارت ارشاد نباشد.

انتشار صدها سروده آیینی با اندیشه‌های انحرافی

وی با بیان اینکه راه‌اندازی این دبیرخانه یکی از حیاتی‌ترین کارها در امور فرهنگی کشور است، می‌افزاید: مقوله شعر و ادب آیینی کشور در شمار تأثیرگذارترین رسانه‌های موجود در کشور است. از سوی دیگر این حوزه دچار مخاطراتی شده است و باید برای رفع این معضلات فکری کرد. من در سفری که وزیر فرهنگ به قم داشت، به گوشه‌ای از آسیب‌های ایجاد شده در حوزه شعر آیینی اشاره کردم که از جمله این موارد، انتشار صدها شعر با اندیشه‌های انحرافی است که خوراک وهابیت است. باید برای این دسته از افکار و اشعار فکری کرد.

مجاهدی با انتقاد از بی‌توجهی مسئولان به این موضوع، از اتکا به نیروهای مردمی برای انجام پروژه‌هایی به منظور آسیب‌شناسی و یا پژوهش در حوزه شعر آیینی خبر می‌دهد و می‌گوید: بعد از مدت‌ها به این نتیجه رسیدم که بهترین راه، اتکا به نیروهای مردمی است و اصلاً فراموش کنیم که وزارتخانه می‌خواسته در این زمینه کاری انجام دهد. دیگر علاقه‌ای هم به پیگیری این موضوع از طریق وزارتخانه ندارم. انسان حرمتی دارد. 50 سال در این حوالی قدم زدم، اما نتیجه‌اش این نوع برخورد همراه با سکوت بوده است.

او ادامه می‌دهد: خداوند و اهل بیت(ع) به برکت فعالیت در این حوزه، وجاهتی به من داده‌اند که به واسطه آن، توانسته‌ام با پشتوانه نیروهای مردمی و نه دولتی، چند طرح پژوهشی در این زمینه انجام دهم که به امید خدا کارهایی مانند پژوهشی در شعر توحیدی در 550 صفحه در دست انتشار قرار دارد.

این در حالی است که حوزه فرهنگ به طور مداوم شاهد برگزاری برنامه‌های متعددی است که با هدف ارتقای سطح فرهنگ جامعه برگزار می‌شود، اما در واقع بسیاری از این برنامه‌ها صرفاً نتیجه‌ای کمی داشته و نمی‌توان برای آنها تأثیرگذاری چندانی در سطح گسترده قائل شد. از جمله کمبودهای این برنامه‌‌ها، نادیده گرفتن مخاطب عام و تمرکز بر تأثیرگذاری بر این دسته از مخاطبان است. حقیقت این است که در بسیاری از برنامه‌های فرهنگی، این مخاطب در نظر گرفته نشده و تنها برای جمعی از مدیران و به منظور ارائه آمارهای مدیریتی طراحی شده‌اند. حال آنکه انتظار می‌رود بودجه‌ فرهنگی بیش از آنکه بر حال مدیران عرصه فرهنگ تأثیرگذار باشد، بر جامعه و فرهنگ آن تأثیر بگذارد. توجه به برنامه‌های حاشیه‌ای و در نظر نگرفتن یا کم‌توجهی به اصل قضیه، سبب شده تا در این حوزه در سال‌های اخیر شاهد آسیب‌های جدی باشیم.