خواننده‌هایی که با«بیسیم چی»به صحنه آمدند

راه نوا – روز سی و یکم شهریورماه سال جاری، آلبوم موسیقی “بیسیم چی” که توسط موسسه فرهنگی هنری دلصدا تهیه و تولید شده است با حضور خواننده های این اثر در کافه نخلستان سازمان اوج رونمایی شد. آلبوم بیسیم چی حاوی 5 قطعه با موضوع دفاع مقدس است که توسط “حامد زمانی” به همراه چهار خواننده جوان و تازه کار پاپ، “پیمان بیات”، “علی اکبر قلیچ”، “سیدحمزه موسوی” و “حسین سلیمی” اجرا شده است.

گفتنی است، بر روی جلد آلبوم و در معرفی آن، این چنین نوشته شده است : روایتی صوتی از رویش های جدید موسیقی انقلاب اسلامی به مناسبت هفته دفاع مقدس.

خاطرنشان می شود، تمامی ملودی های این مجموعه ساخته حامد زمانی است. تنظیم های این آلبوم توسط نیما نورمحمدی، امید رهبران و امیر جمال فرد انجام شده و ترانه های آن سروده قاسم صرافان و پیمان طالبی است.

در ادامه قطعات آلبوم را مورد بررسی قرار داده ایم و در انتها تحلیل کلی آلبوم را ملاحظه می فرمایید:

بررسی قطعات آلبوم:

1- «بیسیم چی»

خواننده: حامد زمانی

ترانه سرا : قاسم صرافان

تنظیم کننده : نیما نورمحمدی

این قطعه شاخص‌ترین اثر این مجموعه است. ترانه با مضمون سال های دفاع مقدس، به این روزها نیز پیوند می خورد و به صورت صریح و شفاف در برخی قسمت ها لحنی انتقادی – اعتراضی پیدا می کند.

یادآور می شود، تا کنون درباره بیسیم چی اثری در حوزه موسیقی اجرا نشده بود و انتخاب این سوژه و انتقال پیام ترانه از این طریق خود ابتکاری جالب توجه محسوب می شود. در واقع مضمون کلام موجب می شود مخاطب کاملا تا انتها به مصرع های ترانه توجه نماید.

ملودی ساخته شده در وضعیت خوبی قرار دارد. تنظیم این اثر هم در فضایی کاملا الکترونیک و به نحو مطلوبی انجام شده و کاملا در راستای مضون انتقادی و شاید بهتر است بگوییم اعتراضی قطعه قرار دارد. خواننده هم اجرایی شایسته را در این اثر داشته است. احساس و تکنیک ارائه شده در اجرای وی موجب خلق قطعه ای جذاب و شنیدنی شده است.

در مجموع این قطعه در تمام ارکان خود در سطح کیفی خوبی قرار دارد. تنها نقطه ضعف این اثر میکس آن است که در برخی قسمت ها مواقعی که خواننده در گام پایین اجرا می کند برخی واژه ها به خوبی شنیده نمی شوند و به اصطلاح در موسیقی گم می شوند.

2- «بی نشون»

خواننده: پیمان بیات

ترانه‌سرا: پیمان طالبی

تنظیم کننده: امیر جمال‌فرد

این قطعه در اینترو با صدای تیراندازی و درگیری در مناطق عملیاتی سال های جنگ شروع می شود و از این طریق فضای سال های جبهه را مجسم می کند و در ضمن از صداهای واقعی همان دوران بهره برده شده است.

این قطعه از ترانه قابل تاملی برخوردار است. ملودی اثر نیز گیرا و شنیدنی است. تنظیم هم در مجموع قابل قبول است. خواننده نیز از اجرایی خوب برخوردار است. خواننده این قطعه از صدای تقریبا پرحجم با وسعت مناسبی بهره می برد.

البته برخی نقاط ضعف در اجرایش مشهود است. به طور مثال وی حروفی که فتحه دارند را به شکلی اغراق شده تلفظ می کند و در ضمن برخی واژه ها را بیش از اندازه تحریر کش‌دار می دهد که کاملا توی ذوق می زند. اگر وی احساس بیشتری در اجراهایش لحاظ کند و البته با کسب تجربه بیشتر می تواند در آینده به خواننده ای قابل اعتنا مبدل شود. رنگ و جنس صدای این خواننده نسبت به صدای سه خواننده تازه کار دیگر برای اجرای قطعات انقلابی و سیاسی مناسب تر است.

3- «پیراهن خاکی»

خواننده: سیدحمزه موسوی

ترانه‌سرا: قاسم صرافان

تنظیم کننده: امید رهبران

این قطعه از ملودی مناسبی برخوردار است و تنظیم هم قابل قبول است. ترانه رویکردی انتقادی – اعتراضی دارد و تامل برانگیز است. دردل مادر شهید با فرزندش و البته همرزمان دیروز پسرش و نسل جدید است و انتظاری که از آنان و این نسل دارد.

اگر چه لحن قطعه انتقادی و یا بعضا اعتراضی است ولی روزنه امیدی را باز نگه می دارد و در این فضا به انتها می رسد. اجرای خواننده به صورت احساسی و در وضعیتی متوسط قرار دارد.

اگر خود زمانی این قطعه را اجرا می کرد بیشتر مورد توجه قرار می گرفت و تاثیرگذارتری بیشتری می داشت. در ضمن خواننده در بخش هایی که به آواخوانی می پردازد، مشخص است که تحت تاثیر فریدون آسرایی است.

4- «تفحص در شهر»

خواننده: حسین سلیمی

ترانه‌سرا: قاسم صرافان

تنظیم کننده: امیر جمال‌فرد

ترانه اثر قابل تامل و شنیدنی است و از زاویه ای نگاهی کاملا نو و بکر سروده شده است. ملودی روان و جذاب است و نظر مخاطب را جلب می نماید. تنظیم در وضعیت متوسطی است و البته کمک چندانی به اثر نمی کند.

یکی از موارد مهم در خوانندگی، داشتن رنگ و جنس صدای مناسب جهت فعالیت در این عرصه است. در این قطعه خواننده از رنگ و جنس صدای حتی متوسط برخوردار نیست و این نکته کلیدی به اجرا صدمه وارد می سازد اگرچه وی از حداقل هایی در اجرا برخوردار است.

شیوه اجرا مبین آن است که وی پیش از این مداح بوده است. اگر این قطعه توسط خواننده ای توانمند و خوش صدا اجرا می شد می توانست به اثری معتبر و محبوب و تاثیرگذار مبدل شود ولی در وضعیت کنونی اصلی‌ترین رکن به قطعه لطمه وارد ساخته است.

5- «ترکش»

خواننده: علی اکبر قلیچ

ترانه‌سرا: پیمان طالبی

تنظیم کننده: امید رهبران

ترانه اثر و به خصوص پیام آن قابل توجه و گیراست. ملودی در بخش هایی شکل فانتزی پیدا می کند و مناسب مضمون اثر نیست. قطعا اگر این قطعه با ملودی ای مناسب تر اجرا می شد و تنظیم خوبی نیز با آن همراه می شد اثر شکل بهتر دیگری پیدا می کرد. تنظیم هم در وضعیت متوسطی قرار دارد.

خواننده از صدایی لطیف و جوان برخوردار است واز عهده اجرا برآمده است ولی با توجه به رنگ و جنس صدا مناسب این قطعه اعتراضی – انتقادی نیست. اگر خواننده ای که از صدای پرقدرت و در عین حال با احساس برخوردار است، این قطعه را با ملودی ای مناسب تر و تنظیمی خوب در راستای آن اجرا می کرد این قطعه بسیار موفق تر می شد.

در واقع در وضعیت کنونی این قطعه فقط از ترانه ای خوب (البته بیشتر به لحاظ مضمون و نه ساختار) استفاده نموده است و سایر ارکان در حد و اندازه آن نیستند.

تحلیل کلی آلبوم :

آلبوم «بیسیم چی» که با مضمون دفاع مقدس تهیه و تولید شده و با صدای پنج خواننده، حاوی پنج اثر به اجرا رسیده، آلبوم مهم و ویژه ای است. دارای دغدغه است. حرف جدی و در عین حال تازه ای را بیان می کند. صریح و شفاف است. در بخش کلام به هیچ وجه تکراری نیست و از حصار کلیشه ها گذر کرده است. کاملا مشخص است با برنامه‌ریزی قبلی و با تامل و تفکر تولید شده است. دارای راهبرد مناسبی بوده است. مخاطب را با خود همراه می سازد و همچنین دارای تنوع لازم است.

ابتدا از مهم ترین بخش این مجموعه یعنی ترانه شروع می کنیم. هر پنج ترانه این مجموعه در سطح کیفی مطلوب و بعضا تحسین برانگیزی قرار دارند. حرف شان را صریح و شفاف بیان می کنند. با مخاطب به هیچ وجه تعارف ندارند. حامد زمانی در گفت و گویی  درباره این مجموعه گفته است که این مجموعه به نقد درون گفتمانی پرداخته شده است و به بیان انتظارات شهدا از نسل حاضر و نادیده گرفتن برخی از این انتظارات توسط نسل جوان اشاره می کند. در واقع این رویکرد در بخش کلام به خوبی لحاظ شده است.

در برخی قطعات مانند «تفحص در شهر» موضوع بکری را مورد واکاوی قرار می دهد. در واقع ترانه های این مجموعه آن چنان حرف خود را واضح، روشن و ماهرانه بیان می کنند که مخاطب در تمامی قطعات کاملا درگیر کلام می شود. مانند اکثر قطعات موسیقی دفاع مقدسی نیست که با تکرار مکررات مواجه شویم و برخی واژه ها و موضوعات کاملا تکراری بیان شوند بلکه از زاویه نگاهی نو به این موضوع نگریسته شده است و همین شیوه مناسب نگرش موجب اهمیت یافتن این مجموعه شده است. دو ترانه سرای این آلبوم پیش از این هم قطعات دیگری را در حوزه موسیقی ارزشی تجربه کرده بودند و حال به خصوص درباره «قاسم صرافان» می توان عنوان کرد که با ترانه سرایی فهیم مواجه ایم و قطعا وی با کسب تجربیات بیشتر در این حوزه می تواند به ترانه سرای مهمی مبدل شود.

در واقع در بخش کلام با احترام درباره ایثارگران هشت سال دفاع مقدس سخن گفته می شود و در مقابل به کم و کاستی ها و انتقادهایی که در جامعه امروز وجود دارد لحنی صریح به خود می گیرد و دغدغه ها را بیان می کند. پلی بین دیروز و امروز زده می شود و با استفاده از موضوع محوری و کلیدی دفاع مقدس، نقدهایی که مدنظر بوده است نیز بیان می گردد.

تمام ملودی های آلبوم ساخته حامد زمانی است و وی در اکثر قطعات کاملا موفق بوده است. ملودی ها روان، متنوع، گیرا و مناسب کلام هستند. همچنین علیرغم اینکه سایر خواننده ها تازه کار بوده اند و تجربه بسیار اندکی در این عرصه داشته اند ولی زمانی در اغلب قطعات ملودی های خوب و در عین دشواری ساخته است و هر خواننده با هر نوع سطح توانایی قادر به اجرای آنها نیست.

سه تنظیم کننده عهده دار تنظیم های این مجموعه بوده اند. اساس تنظیم ها بر محوریت فضاسازی های الکترونیک بوده است و البته صدای برخی سازهای آکوستیک هم در برخی تنظیم ها شنیده می شود که به نظر می رسد این سازها به صورت الکترونیک گرفته شده اند و اثری از ساز زنده در این مجموعه نبوده است. در مجموع تنظیم ها در وضعیت متوسط و بعضا خوب قرار دارند.

خواننده های آلبوم به جز حامد زمانی شناخته شده نیستند. این چهار خواننده، جوان، تازه کار و گمنامند. البته بر اساس جست و جویی که نگارنده در فضای مجازی انجام داد هیچ کدام صرفا کار اولی نیستند و پیش از این تجربه های حداقلی در این عرصه داشته اند. درباره آنها همان طور که در بررسی هر قطعه نیز عنوان کردیم صدای یکی از خواننده ها در وضعیت مناسبی قرار دارد؛ دو خواننده در وضعیت معمولی اند و صداهای شنیده شده تری دارند و یکی هم از جنس صدای مناسبی برخوردار نیست.ولی در مجموع این چهار نفر دارای نقاط ضعف و قوت مشترک اند: اولا صداها در اغلب موارد تقلیدی نیست و یادآور صرف صدای خواننده ای دیگر نیست که با توجه به معضلی که چند سالی است در حوزه پاپ با آن مواجه ایم، در این آلبوم مشاهده نمی شود.

اجراهای خواننده ها متکی به رایانه نیست و خود خواننده ها توانسته اند از عهده کار برآیند. خواننده ها قادر بوده اند قطعات را تا حدودی مناسب اجرا کنند و در عین حال که اغلب ملودی ها هم دشوار بوده اند آنها نسبتا اجرای قابل قبولی را با توجه به میزان توانایی شان بروز داده اند. با توجه به تازه کار بودنشان می شود با اغماض درباره آنها قضاوت کرد. اما نقطه ضعف صدای سه خواننده این است که صداهای تازه و یا پرقدرتی نیستند که بتوانند در حوزه موسیقی انقلابی – سیاسی محل بروز چندانی داشته باشند. چون وقتی قرار است حرفی جدی و مهم بیان شود بهتر است از صداهای پرقدرت و پرتوان استفاده گردد نه صداهای لطیف و نرم و بعضا کم حجم با وسعت اندک.

نکته مهم آلبوم این است که حامد زمانی از محبوبیت، مقبولیت و شهرت خود استفاده کرده و چهار خواننده تازه کار را به جامعه موسیقی انقلابی معرفی نموده است. وگرنه قطعا اگر خود زمانی این قطعات را اجرا می کرد به طور حتم قطعات بیشتر شنیده می شدند و کارنامه موسیقایی وی هم پرباتر می شد چون قطعات در سطح کیفی خوبی قرار دارند ولی وی از این امتیاز گذشته و چند چهره جوان را از این طریق معرفی نموده است. اینکه از این به بعد این افراد در صحنه موسیقی باقی بمانند و اگر بمانند چقدر به موفقیت نائل شوند به عملکرد خود آنان بستگی دارد ولی قدم اول برای آنها خوب برداشته شده است. به هر روی، حضور در عرصه موسیقی انقلابی – سیاسی کار دشواری است و در نهایت خود خواننده با عملکرد خود می تواند موجب مانایی و یا محوشدنش را مهیا سازد ولی قطعا شیوه مناسب معرفی و آغاز کار نیز بسیار حائز اهمیت است. امیدواریم این چند نفر قدر این امتیاز ابتدایی و حساس را بدانند که در آلبومی به همراه حامد زمانی که شاخص ترین خواننده موسیقی پاپ کشور طی یک سال اخیر محسوب می شود، به جامعه موسیقی معرفی شده اند.

با تمامی این تفاصیل، آلبوم بیسیم چی مجموعه ای شنیدنی و مهم است. بهتر بود این آلبوم به صورت عمومی عرضه شود و حتی می شد با افزودن سه چهار قطعه دفاع مقدسی دیگر که در کارنامه حامد زمانی هم وجود دارند آلبوم از حالت مینی آلبوم خارج شود و به آلبوم کامل تری مبدل می شد و آنگاه به صورت عمومی روانه بازار موسیقی کشور می شد یا حداقل در چند شهر بزرگ آلبوم به صورت رسمی به فروش می رسید و یا حتی وب سایتی برای موسسه دلصدا ایجاد می شد و آلبوم به صورت اینترنتی عرضه می شد. اگر چه این روزها پخش آثار در فضای مجازی به صورت گسترده و بعضا راحت تر در اختیار مخاطبان قرار می گیرد ولی نکته کلیدی اینجاست که ارائه مجازی، ماندگاری کمتری دارد و چه بسا چند سال بعد نمی توان این قطعات و آلبوم ها را با سهولت پیدا کرد ولی ارائه رسمی آلبوم از وجه ماندگاری بیشتری برخوردار است.

همین که چند جوان با انگیزه توانسته اند آلبومی در حوزه موسیقی دفاع مقدس را با کیفیت مطلوب و البته پیام های بسیار مهم و حساس و ناگفته شده تا به امروز تولید و اجرا نمایند، باید قدر چنین مجموعه های موسیقایی را دانست. به خصوص طی چند سال اخیر که فضای موسیقی پاپ کشور اکثرا اسیر جو اجرای قطعات من و تویی های مبتذل شده است و روز به روز غیرجدی تر و فانتزی تر می شود و به تدریج و البته بدون هیاهو خواننده های شاخص از صحنه خارج می شوند و اغلب بی دغدغه هایی که به اجرای من تویی های مبتذل و تکراری و ضعیف می پردازند، جایگزین آنها می شوند.

گفتنی است، موسسه دلصدا که زیر نظر حامد زمانی اداره می شود طبق اظهارات این خواننده قرار است برای مناسبت های مهم سال آلبوم های تازه ای تولید نماید که در این راستا ماه محرم و حماسه 9 دی دو رویدادی هستند که مخاطبان موسیقی انقلابی باید منتظر آلبوم هایی جدید شاید با صداهای تازه دیگری باشند. با توجه به رویکردی که دلصدا اتخاذ نموده و ماحصل آن در آلبوم بیسیم چی نیز شنیده شد اکنون با اشتیاق منتظر مجموعه های بعدی دلصدا هستیم. چون این جوانان موزسین انقلابی قرار است حرف های تازه و بکر را بیان کنند و این کار را به صورت صریح و آشکار از طریق هنر موسیقی عرضه می نمایند. با توجه به ظهور خواننده های تازه نفس در حوزه موسیقی پاپ انقلابی احتمالا در آلبوم های آتی موسسه دلصدا صداهای تازه دیگری نیز معرفی خواهند شد و خوشبخاته این روند خوب تداوم خواهد یافت.

قطعا این روش که حامد زمانی در مجموعه دلصدا و به مناسبت های خاص آلبوم هایی با حضور چند خواننده تازه کار و حتی در بخش تنظیم و ترانه نیز از وجود تازه نفس های مستعد استفاده نماید می تواند موجب تشکیل جریان تازه ای در عرصه موسیقی انقلابی – سیاسی گردد. جریان موسیقی انقلابی طی چند سال اخیر با حضور چهره های تاثیرگذار مانند خود حامد زمانی در عرصه پاپ پدید آمده است و تا کنون کارهای مهمی را ارائه نموده است و در این راستا با حضور صداهای تازه بر تعداد این خواننده ها افزوده خواهد شد و جامعه موسیقی از تک صدایی خارج خواهد شد؛ اگر چه سه سال است خود حامد زمانی به عنوان سردمدار این جریان با همراهی برخی ترانه سراها و تنظیم کننده ها موسیقی پاپ کشور را از حالت تک صدایی خارج نموده و به اندازه چند ده خواننده، فعالیت های مستمر و بسیار پراهمیتی داشته است و جور صداهای غایب را نیز طی این مدت کشیده است و اکنون دورانی است که صداهای تازه و جوان انقلابی هم یک به یک از راه می رسند و همراه و همیار زمانی در این مسیر ویژه خواهند بود.