تنهاقطعه ماندگاربرای رییس جمهورشهید

ساعت 14 و 45 دقیقه روز یکشنبه هشتم شهریور ماه سال 1360 خورشیدی ، انفجاری در دفتر نخست وزیری ایران صورت گرفت. در این روز، قرار بود جلسه شورای امنیت کشور در ساختمان نخست وزیری به ریاست شهید محمدعلی رجایی رییس جمهورتشکیل شود. بر اثر انفجار دفتر نخست وزیری، محمدعلی رجایی رییس جمهور، محمدجواد باهنر نخست وزیر، عبدالحسین دفتریان مدیرکل مالی اداری نخست وزیری و هوشنگ وحید دستجردی – در اثر جراحات ناشی از سوختگی – به شهادت رسیدند.

به گزارش راه نوا ، برای گرامی داشت خاطره این شهیدان گرانقدر که در حقیقت الگوی ناب دولتمردی در نظام اسلامی بودند، هفته اول شهریور ماه به عنوان هفته دولت نامگذاری شد تا یادآور خاطرات تلخ و جانگداز آن دوران، دوران تلاش و سخت‌کوشی عناصری دلسوز و ایثارگر در نظام اجرایی انقلاب که تمام هم و غمشان رفع مشکلات محرومین و حل مسائل مردم بود ، باشد.

وقتی فاجعه ای بزرگ مانند به شهادت رسیدن رییس جمهور و نخست وزیر در کشور رخ می دهد از هنرمندان متعهد وطنی انتظار می رود با استفاده از ابزار هنر نسبت به این حادثه غم بار و تاسف برانگیز واکنشی مناسب نشان بدهند. هنرهای مختلف از این قابلیت ویژه برخوردارند که از زوایای گوناگون به این فاجعه و مردانی که بر اثر این حادثه تروریستی جان خود را از دست داده‌اند، بپردازند.

هنر موسیقی یکی از رساترین هنرها می باشد. در این راستا ، مدتی پس از وقوع این فاجعه تاریخی ، در سال 1360 محمد گلریز خواننده شاخص انقلابی با همراهی احمدعلی راغب در مقام آهنگساز ، مجتبی میرزاده در سمت تنظیم کننده و حمید سبزواری در جایگاه شاعر، جهت پاسداشت یاد و خاطره شهدای هشتم شهریورماه به ویژه شهید محمدعلی رجایی ، قطعه با کلام “راه رجا” را در ساختار موسیقی سنتی و در قالب ارکسترال ساخته و منتشر ساختند. این قطعه نخستین و در عین حال قابل اعتناترین اثر موسیقایی است که درباره شهید رجایی به عنوان رییس جمهور شهید توسط تیم فعال و پرشور موسیقی انقلاب در آن سال ها تولید و عرضه شده است.

گفتنی است ، پس از انتشار قطعه راه رجا و طی 33 سال اخیر حدود 15 قطعه موسیقی دیگر نیز با محوریت انفجار هشتم شهریور ماه ساخته و ارائه شده است. این قطعات یا درباره شهید رجایی هستند ، یا به شهید باهنر می پردازند ، یا به صورت مشترک به این دو شهید اشاره می کنند و یا هفته دولت را مورد توجه قرار می دهند. اما با وجود این آثار اجرا شده ، باید گفت به جز قطعه راه رجا سایر آثار هرگز نتوانستند به موفقیتی حتی نسبی برسند و به نوعی مخاطبان با این آثار آشنایی چندانی ندارند. گویا اصلا این قطعات تولید و ارائه نشده اند.

اینکه به چه دلیل سایر قطعات در باب این موضوع و به خصوص درباره شهید رجایی ، نتوانسته اند در گذر زمان باقی بمانند ، می تواند مختلف باشد ؛

الف: ممکن است قطعات اجرا شده به لحاظ سطح کیفی در وضعیت مناسب و مطلوبی قرار نداشته اند و همین ضعف ساختاری موجب شده است که نتوانند نظر مخاطبان را به سوی خود جلب نمایند و بعضا بلافاصله فراموش شده اند.

ب: ممکن است این قطعات به ندرت از رسانه ملی پخش شده باشند و اصولا کارها ناشنیده شده باقی مانده اند ، چون یک اثر موسیقایی باید به دفعات از رادیو تلویزیون پخش گردد تا در نهایت مشخص شود آیا مورد اقبال قرار گرفته یا خیر؟

ج: ممکن است این قطعات در ارکان مختلف خود فاقد جذابیت و تازگی در ساختار بوده باشند و بر این اساس مخاطب نتوانسته با آن ها ارتباط لازم را برقرار سازد.

بار دیگر تاکید می کنیم : قطعه راه رجا در واقع شاخص ترین اثری است که درباره رییس جمهور شهید نظام جمهوری اسلامی ایران طی 33 سال اخیر ساخته و ارائه شده است. اما پرسش کلیدی و مهم این است که چرا به جز قطعه مذکور طی سه دهه اخیر، اثر دیگری نتوانست جایگاهی معتبر نزد مخاطب پیدا کند؟ آیا متولیان موسیقی کشور و هنرمندان در این زمینه مقصر هستند؟!

در ابتدا باید از خود دولت های مختلفی که طی سه دهه اخیر زمام امور کشور را در دست گرفته اند، شروع کنیم . شهید رجایی در مقطعی دومین شخص ارشد نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است و جزو مهم ترین و در عین حال محبوب ترین سران نظام محسوب می شد. چرا دولت هایی که پس از دولت کوتاه مدت شهید رجایی بر سر کار آمدند که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که به عنوان متولی اصلی فرهنگ و هنر در کشور به شمار می رود ، زیر مجموعه آنها می باشد و دفتر موسیقی هم که به عنوان مهم ترین مرکز تصمیم گیرنده موسیقی در سطح کشور می باشد جزو ارکان این وزارت است ، طی همه این سال ها قطعه یا قطعات موسیقایی شاخص که بتواند مقام شهید رجایی را گرامی داشته ، تهیه و تولید نکرده اند و اگر هم این کار را انجام داده اند آن کارها به عنوان اثر یا آثاری شاخص مبدل نشده است؟! آیا پس از گذشت 33 سال باید فقط یک اثر شاخص موسیقایی باقی مانده باشد و همان تک اثر که حالا رنگ گذر زمان هم به خود گرفته است باید در سالگرد این حادثه پخش و شنیده شود؟ چرا دولت های مختلف برای رییس جمهور شهید کاری موسیقایی در حد و اندازه آن شهید والا مقام انجام نداده اند؟ طی این سال ها سمفونی های متنوع با موضوعات گوناگون و البته با بودجه های هنگفتی ساخته شده است. آیا دفتر موسیقی ارشاد نمی توانست طی این سال ها و دهه ها نه حتی یک سمفونی ، بلکه یک قطعه آبرومند موسیقی با کلام که شایسته نام و یاد شهید رجایی باشد ، تهیه ، تولید و منتشر سازد؟ اصلا آیا تا به امروز کسی به این غفلت تاریخی اشاره ای کرده بود؟!

اما دیگر مرکز مهم موسیقی کشور ، مرکز موسیقی و سرود سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است. این سازمان اگر چه عملکرد مطلوب تری نسبت به دفتر موسیقی ارشاد درباره موضوع حادثه تروریستی هشتم شهریور سال 60 دارد و حدود 15 قطعه درباره این حادثه و شهیدان رجایی و باهنر و هفته دولت تهیه ، تولید و منتشر ساخته است ولی باید اعلام کرد این آثار در نهایت نتوانسته اند به عنوان آثاری شاخص و مهم مبدل شوند. اینکه سالی یک بار احتمالا برخی از این آثار از برخی شبکه های صدا و سیما پخش شده باشند ، موجب شده است که این قطعات اکنون در ذهن مخاطبان ثبت نشده باشند.

همچنین دیگر مرکز تولید کننده موسیقی در کشور ، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی است. مرکز موسیقی حوزه هنری هم جزو مراکزی است که باید مورد پرسش قرار گیرد که طی 33 سال اخیر کدام اثر موسیقایی را درباره رییس جمهور شهید تولید و ارائه کرده است؟

حال از امروز به بعد چه باید کرد ؟ آیا باید به همان تک قطعه راه رجا دلخوش کرد و هر سال همین قطعه را در هشتم شهریور ماه پخش کرد و یا سایر آثاری که مورد توجه قرار نگرفته اند را روی آنتن فرستاد و یا اینکه به دنبال طرحی نو بود؟ آیا بهتر نیست با همفکری اهالی متعد موسیقی ، چند اثر شاخص و جذاب که بتواند نظر اقشار مختلف جامعه را به سوی خود جلب نماید ، درباره رییس جمهور شهید و مظلوم تهیه ، تولید و ارائه کرد؟

قطعا این توانایی نزد اهالی جدی و متعهد و فکور موسیقی کشور هست که بار دیگر اثر یا آثاری ماندگار و جذاب در باره این موضوع مهم تاریخ معاصر که تا حدودی مورد غفلت قرار گرفته ، خلق نمایند. اگر اندکی توجه ، حساسیت و نگاه حرفه ای و متعهدانه به این موضوع وجود داشته باشد باز هم قطعاتی خوب و مانا ساخته خواهد شد.

قطعا هر دورانی موسیقی های مخصوص به خود را می طلبد و در روزگاری که با فوران موسیقی های متنوع مواجه هستیم ساخت اثر موسیقایی قابل اعتنایی که بتواند در سالگرد به شهادت رسیدن محمدعلی رجایی ، به عنوان رییس جمهور مردمی و شهید ، پخش گردد کار چندان دشواری نیست.

شاید این تلنگر موجب خلق آثار تازه موسیقایی در این زمینه شود و راه رجاهای دیگری با سطح کیفی قوی تر و جذاب تر در کنار نماهنگ های دیدنی و تاثیرگذار تهیه ، تولید و ارائه گردد تا نسل های جوان و نوجوانی که آن سال ها را درک نکرده اند از این طریق با رییس جمهور شهیدشان بیشتر آشنا شوند. باید به یاد داشته باشیم برخی مواقع یک قطعه چند دقیقه ای موسیقی می تواند بسیار پیشروتر و موثرتر از چندین کتاب ، سریال تلویزیونی ، فیلم سینمایی ، مستند ، سخنرانی ، مقاله و … باشد.