انتظار ها از موسیقی انتظار
راه نوا – هادی حق پرست | ابتدا بنا داشتم که برای چند قطعه از آثار مشهور موسیقی با مضامین انتظار یادداشتی بنویسم؛ اما بعد از آن که در جستجویی چند دقیقه ای با ده ها اثر موسیقی در رابطه با انتظار و امام عصر(عج) مواجه شده و این آثار را شنیدم، آن ها را همچون دیگر موضوعات موسیقایی با شعرهایی کلیشه ای یافتم و کمی غافلگیر شدم. لذا تصمیم گرفتم تا نقدی به فرم و محتوای این دست از آثار داشته باشم، بدون آن که نامی از تولید کننده و اثری ذکر شود.
نکته قابل اعتنا برای نقد در آثار موسیقی انتظار مضمون و ترانه آثار است. ترانه موسیقی انتظار از دو خطای فاحش رنج می برد. خطای اول در مضمون ترانه ها بعنوان تعلیق است. به این معنا که ترانه از ابتدا تا انتهای خود هیچ ایما و اشاره ای به امام عصر(عج) و قداست و الزامات انتظار آن حضرت ندارد. بی پرده بگویم که می توان با شنیدن این دست از آثار بیش از انتظار امام زمان (عج) منتظر معشوقه خود بوده و همراه با موسیقی و شعر از او خیال کرد.
خطای دوم، پرداخت اشتباه به مقوله انتظار است. انتظار آیا به معنای دست روی دست قرار دادن و کنج دیوار خانه نشستن است؟ آیا انتظار تنها چشم به راه بودن است؟ یا اساسا آیا انتظار سکون است یا حرکت؟ آیا انتظار عرفان را به همراه دارد؟ اگر بپذیریم که انتظار عرفان است، در این صورت باید از عرفان گفت که چیست؟ عرفان جز مبارزه است؟ در آموزه ی حضرت روح الله مطرح می شود که حقیقت عرفان مبارزه است و شهدا نیز این حقیقت را در هشت سال دفاع مقدس و مبارزه به اهل عرفان نشان دادند.
آنها «همه آنچه را که دیگران جز در مقام لفظ نشنیده اند به چشم دیدند،آنها دیدند که چگونه کرامات انسانی در عرصه مبارزه به فعلیت می رسد و معنای جهاد اصغر و اکبر را درک کردند و آنچه را که عرفای دلسوخته حتی بر سر دار نیافتند، در شب های عملیات آزمودند، شهدا بی وفایی کوفیان را جبران کردند» و به قول حکیم شهیدمان سید مرتضی آوینی پادگان دوکوهه بر این همه شهادت خواهد داد.
بدین ترتیب موسیقی و شعر انتظار خلوت گزینی و گوشه نشینی را رقم نمی زند و نام آن را هم عرفان یا انتظار تحقق حق در دنیا و فرج امام عصر(عج) نمی گذارد. باید جامعه را به شدن دعوت و آنها را همراهی کند، دعوت به یک منتظر حقیقی شدن. شعر موسیقی انتظار باید مخاطبان خود را به حرکت و شوق و شور دعوت کند. مخاطب شعر موسیقی انتظار باید نه چشم در راه بلکه در راه قدم بگذارد، و موسیقی انتظار نیز نه یک فرم غم یا سوگوار و غربت و تنهایی دارد، بلکه باید در گونه ای حماسی و انقلابی برای تغییر شرایط موجود تولید شود. که این گونه آثار در تاریخ موسیقی انقلاب اسلامی کمتر دیده می شود.
نظرات