فتنه 88 برای نسل نو شعر انقلاب یک آزمون حیاتی بود

راه‌نوا- محمدمهدی سیار در گفتگویی با اشاره به فتنه 88 گفت: فتنه از حادثه هایی بود که شاعران نسبت به سایر هنرمندان زودتر به آن حساسیت و واکنش نشان دادند که این مسئله عمق نگاه شاعران را نشان می دهد؛ چرا که شاعران در آن برهه خط شکنی کردند و این تصور که اهل هنر با انقلاب همراه نیستند و عالم ادبیات با چنین فضاهایی بیگانه هستند را از بین بردند.

وی با بیان اینکه بعد از فرو نشستن غبار فتنه بازخوانی اشعاری که در این زمینه سروده شده، از حیث سیاست ادبی جالب خواهد بود، اظهار داشت: اینکه اتفاقی در تاریخ معاصر تا این اندازه بازتاب ادبی داشته باشد، نشان دهنده عظمت آن اتفاق و بیدار دلی شاعران است.

این شاعر کشورمان افزود: قبل از اینکه تاریخ یک ملت را در تاریخ سیاسی آن جستجو کنیم، باید در تاریخ ادبیات و فرهنگ آن کشور به دنبال این مسئله باشیم؛ چرا که ادبیات و فرهنگ آیینه صادق تر و بارزتری نسبت به رسانه ها، آثار تاریخ سیاسی و روزنامه ها هستند؛ علاوه بر آن خصلت شعر و هنر این است که وقایع روزمره را به خوبی نشان می دهند و بیشترین تقرب را به حقیقت دارند.

سیار با بیان اینکه باطن اتفاقات سال 88 را باید در شعر شاعران و هنر هنرمندان دید، اظهار داشت: در فتنه 88 همه شاعران بزرگ مانند علیرضا قزوه، امیری اسفندقه به میدان آمدند و زنده بودن شعر را ثابت کردند؛ به گونه ای که قصیده های اسفندقه درباره فتنه 88 از فاخرترین و ماندگارترین قصیده های معاصر به شمار می رود.

وی تصریح کرد: فتنه 88 برای نسل نو شعر انقلاب همانند یک آزمون حیاتی بود که باعث شد این نسل ظهور و حضور خود را در این آزمون آشکارتر کرده و پیوند بین نسل نو و نسل قبل شعر انقلاب نمایان تر شود؛ در واقع شعر انقلاب در فتنه 88 تجدید حیات خود را دید؛ علاوه بر آن موسیقی انقلاب اسلامی به دلیل اشعار سروده شده نفسی تازه کرد و دوباره آهنگسازان پیشکسوت انقلاب همانند هادی آرزم و … به میدان آمدند و جوانان این عرصه نیز در کشور شناخته شدند.

این شاعر کشورمان ادامه داد: فتنه 88 در جریان مداحی کشور نیز تاثیرگذار بود و مداح ها، مرزبانی خوبی از مرزهای فرهنگی انقلاب اسلامی انجام دادند که این مسئله نیز به برکت آگاهی مداحی انقلاب و همچنین اشعار شاعران هیئت ها بوده است.

سیار با بیان اینکه بعد از گذشت 5 سال از فتنه زمانی خوبی به دست آمده تا اشعار سروده شده در این زمینه مورد بازخوانی قرار گیرد، گفت: درواقع وقت آن رسیده که اشعار از لحاظ محتوایی، فنی، ادبی، هنری و ویژگی های زبانی اشعار مورد بازخوانی قرار گیرد که قطعا این مهم وظیفه منتقدان و مورخان حوزه ادبیات است.

این شاعر کشورمان اظهار داشت: در ایام فتنه  شاعران برای سرودن اشعارشان از قالب های مختلفی استفاده کردند که هم قالب های کلاسیک و کهن را شامل می شد و هم قالب های نو؛ اما نکته قابل توجه در این میان آن است که قالب قصیده که سال ها بود به عنوان قالب زنده و معاصر به شمار نمی رفت و در طول این چندین دهه  به عنوان قالب حاشیه ای در شعر فارسی مطرح بود و هیچگاه حرف اول را در حوادث اجتماعی نمی زد، به یک مرتبه بر اثر مسائل فتنه 88  به قالب اول و اصلی در فضای ادبیات کشور تبدیل شد؛ به گونه ای که قصیده های مرتضی امیری اسفندقه و علیرضا قزوه که از پیشکسوتان شعر انقلاب هستند، قصیده های بسیار ماندگاری شدند و حتی شاعر جوان تر نیز مانند علیرضا رجبعلی زاده، علی فردوسی و امیرعلی سلیمانی در این قالب اشعاری را سرودند و این مهم جای تامل دارد.

وی با بیان اینکه فضای فتنه فضای ابهام بوده است  و ما در شعر نیاز به تفصیل و ابهام زدایی داشتیم، خاطر نشان کرد:  با وجود اینکه شعر ذاتا با ابهام و کوتاه گویی همراه است؛ ولی در آن ایام شعر وظیفه اش این بود که از این ابهام فاصله گرفته و با تفصیل و ابهام زدایی به بیان مطالب بپردازد؛ از این رو تصور می کنم قالب قصیده و مثنوی به این دلیل در بین شاعران رایج شد و جالب اینجاست که حتی غزل های سروده شده در آن دوران تعداد ابیات شان بیشتر از غزل های معمولی بوده است.