شاعران امروز در شعر عاشورایی خلاقیت دارند

راه‌نوا- اسماعیل امینی شاعر و استاد دانشگاه درباره موضوع نوآوری در شعر عاشورایی گفت: شعر، عرصه نوآوری است و نوآوری در زبان و بیان غالبا اتفاق می‌افتد. در وقایع تاریخی درباره خود روایت که نمی‌شود نوآوری کرد. اما در حوزه زبان و بیان و حتی برداشت‌های شخصی می‌توان نوآوری کرد.

وی افزود: مثلا ما هزاران سال شعر عاشقانه داشته‌ایم و با اینکه حوزه این شعر شخصی است حوزه زبان و بیان آن در طی سال‌ها دچار نوآوری شده است. درباره مرگ و زندگی و رسیدن بهار و دیگر موضوعات هم همه یک اتفاق است اما شاعران در حوزه زبان و بیان این موضوعات نوآوری می‌کنند.

این شاعر در پاسخ به این سوال که آیا نوع نگاه شاعر به موضوع هم باعث نوآوری در آن می‌شود یا خیر، اظهار داشت: یک بخشش این است ولی بخش دیگر این است که به زبان روزگار خودمان حرف بزنیم. یک اتفاق خیلی خوبی که در شعرهای امروز افتاده این است که شاعران جزئیات و اتفاق‌های کوچک‌تر را دیده و وصف کرده‌اند و از کلی گویی فاصله گرفته‌اند. در جزئیات خیلی کشف‌ها می‌توان کرد و این خلاقیتی است که شاعران روزگار ما درباره شعر عاشورایی داشته‌اند.

امینی در پاسخ به این سوال که در حوزه مدح و مرثیه هم می‌توان این نگاه خلاقانه را داشت یا خیر چون عده‌ای معتقدند در مدح و مرثیه نمی‌توان نوآوری داشت و باید نوع نگاه ما به عاشورا متفاوت و امروزی باشد، گفت: بنیان شعر عاشورایی از نظر روایت و اندیشه بر سنت است یعنی ما نمی‌توانیم درباره فلسفه قیام امام حسین(ع) یافته‌های ذهنی خودمان را جایگزین کنیم آنچه از بزرگانمان شنیده‌ایم و از امامان معصوم روایت شده درباره عاشورا، همان درست است و نمی‌توانیم چیزی به آن اضافه کنیم.

وی افزود: متاسفانه این خطا رخ داده و هر کسی از ظن خود فلسفه‌ای برای عاشورا تراشیده وگرنه هرچه از حضرت زینب و معصوم نقل شده همان درست است و نه هیچ چیز دیگری که از جانب خودمان بگوییم. هیچ شاعری هم حق ندارد در آن تغییری ایجاد کند.

این منتقد ادبی گفت: در حوزه مدح و مرثیه هم همین است و بنیان‌های اندیشه تغییر ناپذیر است. آنچه قابل تغییر و عرصه نوآوری است، اینکه به زبان روز و به زبان مردم شعر بسراییم. چون حوزه مرثیه مخاطب عام دارد که اهل ادبیات نیستند و از طریق کتاب عرضه نمی‌شود و از طریق مجالس عزاداری به دست مخاطب می‌رسد،  باید زبان ملایم‌تری داشته باشد که برای عموم قابل فهم باشد.

امینی اظهار داشت: اشتباهی که بعضی از دوستان جوان‌تر ما انجام می‌دهند این است که فکر می‌کنند در شعر عاشورایی حرف‌های به روز می‌زنند ولی حرف و بنیان اندیشه نمی‌تواند به روز شود بلکه در لحن و بیان و کلمات استفاده شده، می‌توان نوآوری داشت.