از فتنه سبز تا حماسه نه دی

اوضاع از این قرار است، این اصل ماجرا بود:
پاداش گردن کج، قلاده طلا بود

 

 

 

راهِ خود را گم نکن ای دل

باز کن دیده ی بصیرت را

 

تا همیشه بوده و هستیم  / با امام عاشقان همراه

در کنار ملتی بیدار / اهل حکمت عاشق و آباد

گرچه ما مهربان تر از ابریم / با بصیرتی روشن

آتشیم و توفانیم / در برابر دشمن

یار هم در کنار هم می مانیم  / یار هم در کنار هم می خوانیم

با دل و جان از میهن ، تا بماند همیشه دوران

به لطف یزدان ، جمهوری اسلامی ایران

***

ساسان نوذری، خواننده جوان و انقلابی پاپ اهل بوشهر، قطعه “تصویر غیرت” را با صدای خود اجرا نموده است. احمد منصوری و حسین فروزنده به صورت مشترک شعر این اثر را سروده اند. اکبر ابراهیمی نیز سازنده ملودی و تنظیم کننده این قطعه است.

فضایی پرشور و حماسی در اجرای خواننده حاکم است و موسیقی و شعر هم در همین راستا حرکت می کنند. در این قطعه شاهد روایتی مناسب و صریح از هشت ماه پرحادثه سال ۸۸ هستیم.

قطعه تصویر غیرت توسط وب سایت بوشهر ۲۴ تهیه شده و ۹ دی ماه ۱۳۹۳ منتشر گردید.

متن شعر: 

دوباره شرح عشقی پر تلاطم

دوباره مست نوشیدن از این خم

دو رکعت عشق تکبیرش ترانه

نهادن سر به خاکی بی کرانه

به پاس سرزمین سربداران

یلان ، شیران ، دلیران ، تک سواران

وطن هستی ، وطن ایمان ، وطن جان

وطن میراث جاویدان نیکان

ندارم بیمی از توفان و سیلاب

بود خاکم ز خون عشق سیراب

به وقت پایداری چون دماوند

زلال و صاف و جاری همچو اروند

حماسه ، شور و عزت ، سربلندی

به میرات شهیدان پایبندی

چه شد از قطره رود ، از رود دریا

بشد تصویری از غیرت مهیا

ز اردوگاه شیطان فتنه ها شد

چو پشت اهرمن از نو دوتا شد

زراندوزان زدند آنگه به تزویر

به قلب قاصدک های وطن تیر

نه بر دندان ما بیگانه زد مشت

که یار آشنا خنجر زد از پشت

اذان از کاخ سبز شام آمد

ز شیطان بانگ وا اسلام آمد

دل موسی نه از ناسور شد خون

دلش از بلعم باعور شد خون

عزادار حسینی غرق خون شد

و دل بار دگر غرق جنون شد

خروش تندر و توفان مردم

غریو یا حسین از جان مردم

به دل جز عشق ، درسی نیست هرگز

مرا از موج ترسی نیست هرگز

مترسان از هجوم موج کوبم

که من خود مرد دریای جنوبم

من از تسلیم و سازش عار دارم

به مرگ خون یل دلاور دارم

اگرچه فتنه آید پشت فتنه

به غیرت باز گردد مشت فتنه

به راه عاشقی دیر آشناییم

همه در خط سرخ کربلاییم

***

قطعه موسیقی “۹ دی” با صدا و ملودی ای از حامد زمانی اجرا شده است. جواد محمد زمانی شاعر این اثر است و امیر جمال فرد آن را تنظیم نموده است.

۹ دی توسط دفتر موسیقی و سرود صدا و سیما تهیه شده و ۹ دی ماه ۱۳۹۳ منتشر گردید.

قطعه ۹ دی یکی از صریح ترین قطعاتی است که تا کنون درخصوص حوادث سال ۸۸ اجرا شده و اثری به شدت قابل تامل است و همچنین از ملودی و تنظیم قابل قبولی برخوردار است. اجرای پرشور و تاثیرگذار خواننده نیز موجب می شود مخاطب با این اثر همراه و همدل گردد. در مجموع این اثر موسیقایی جزو آثار شنیدنی و شاخص در موضوع فتنه ۸۸ و حماسه ۹ دی محسوب می شود.

متن شعر:

قصه تلخ است چه تلخ است! بگویم یا نه؟
صبرتان می‌رود از دست! بگویم یا نه؟

قصه آن بود که دشمن دهنش آب افتاد
کشتی وحدت ما سخت به گرداب افتاد

آتش فتنه چنان شد که خدا می‌داند
آن قدر دل نگران شد که خدا می‌داند

و خدا هست و هر آن چیز که از وی باقی است
فتنه خاموش شد اما نهم دی باقی است

قصه آن بود که یک طایفه درویش شدند
جانماز آب‌کشان عاقبت اندیش شدند

داشت آن طایفه هر چند صدایی دیگر
آب می‌خورد ولی فتنه ز جایی دیگر

آری آن صدرنشینانِ بنی‌صدر شده
خویش را قدر ندانسته و بی‌قدر شده

گاه از این سوی سخن گاه از آن سو گفتند
هر چه گفتند در آن رو دو پهلو گفتند

چشم ما در پی این حادثه چون کارون بود
بد به دل راه ندادیم ولی دل خون بود

مگر این نغمه ز نای شهدا جاری نیست؟
مگر این زمزمه در خون خدا جاری نیست؟

که سکوت من و تو وقت خطر جایز نیست
کوفه کوفه است ولی ترک سفر جایز نیست

این چنین است که ما بیرق و پرچم داریم
هر چه داریم من و تو ز محرم داریم

این چنین است که ایران همه عاشورا شد
با سر انگشت دعا مشتِ خیانت وا شد

***

یکی دیگر از قطعات نیما مسیحا ، خواننده مشهور پاپ درباره فتنه ۸۸ و حماسه ۹ دی ، اثر “بیداری ایران” است. طهمورث پورشیرمحمد ترانه این قطعه را سروده و حسین شریفی ساخت ملودی و تنظیم آن را در ساختار پاپ ارکسترال برعهده داشته است.

۱- برای یافتن کامل و جامع تمامی قطعات موسیقی که با موضوع فتنه ۸۸ و حماسه ۹ دی توسط هنرمندان موسیقی انقلابی کشور اجرا شده اند عملا هیچ مرکز و منبع مشخصی وجود ندارد و صرفا بر اساس اطلاعات شخصی و جست و جوهای فراوان می توان به بخشی از این آثار موسیقایی دسترسی پیدا کرد و این در حالی است که این قطعات طی همین چند سال اخیر تولید و بعضا ارایه شده اند و این عدم یافت آثار به صورت کامل و جامع هم در نوع خود پرسش برانگیز است.

۲- مجموع آثار ، یا به سفارش مراکز و نهادهای مختلف ، تولید و اجرا شده اند و یا به صورت شخصی به مرحله تهیه و تولید رسیده اند. دفتر (مرکز) موسیقی و سرود سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ، مرکز موسیقی حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی و باشگاه ترانه و موسیقی راه وابسته به دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی ، عمده ترین مراکزی هستند که به تهیه آثار موسیقایی دست زده اند. همچنین قطعات علاوه بر تهران در برخی دیگر از شهرهای کشور نیز تولید شده اند و تولید آثار صرفا به پایتخت محدود نشده است که خود نکته قابل توجهی است.

۳- رضا مهدوی، مدیر وقت مرکز موسیقی حوزه هنری در زمستان سال ۱۳۹۰ صرفا در یادداشتی که در برخی خبرگزاری ها منتشر شد از تولید تعداد ۷ قطعه موسیقی در ساختارهای مختلف در خصوص وقایع سال ۱۳۸۸ خبر داد ؛ اما این آثار تا به امروز به مرحله انتشار نرسیده اند که بتوان درباره آنها به اظهار نظر پرداخت. به همین دلیل ، آثار تولیدی حوزه هنری در این مطلب مورد بررسی قرار نگرفتند. با توجه به اینکه حوزه هنری خود دست به تهیه و تولید آثار موسیقایی می زند این پرسش قابل طرح است که چرا تا کنون این آثار در قالب آلبوم ارایه نشده اند؟ و یا حداقل چرا از طریق وب سایت رسمی این مرکز یا توسط سایر رسانه ها منتشر نشده اند؟ صرف تولید آثار و عدم انتشار آنها چه توجیهی دارد؟!

۴- در دفتر موسیقی و یکی دو بخش دیگر سازمان صدا و سیما ، تا کنون چندین قطعه با موضوع حوادث سال ۱۳۸۸ تولید و منتشر شده است ولی هرگز از طرف این سازمان آماری دقیق از تعداد آثار تولیدی ارایه نشده است و به جز در سالگرد حماسه ۹ دی که برخی از این قطعات از طریق رسانه ملی پخش می شوند نمی توان به راحتی به تمام آثار تولیدی دسترسی داشت.

۵- در حین و پس از اتفاقات سال ۱۳۸۸ (به ویژه طی هشت ماه از سال مذکور) از برخی هنرمندان عرصه موسیقی به خصوص چهره های ارزشی و انقلابی انتظار می رفت که از خود واکنش مناسب موسیقایی بروز بدهند که البته برخی از آنها به شکلی کاملا محافظه کارانه ترجیح دادند سکوت در پیش گیرند و برخی دیگر نیز با تاخیر معنادار وارد جریان تولید آثار شدند و همچنین حتی بعضی چهره های موسیقی هم به اردوگاه فتنه گران ملحق شدند ولی با ظهور نسل تازه موسیقی انقلابی ، جوان هایی با انگیزه وارد این عرصه شدند و آثار مختلفی درباره این موضوع تولید و منتشر کردند که تا حدودی رفتار منفعلانه برخی های دیگر جبران گردید و فضایی تازه و بکر در این حوزه خلق گردید و حتی دیگر نیازی به حضور برخی افراد نام آشنا به هیچ وجه احساس نشد.

۸- مجموع قطعات هم توسط شاخص ترین ، توانا ترین و مشهورترین هنرمندان موسیقی کشور تولید شده اند و هم برخی از گمنام ها و کم تر شناخته شده های عرصه موسیقی مبادرت به تولید آثار کرده اند.همچنین برخی قطعات ، آثاری شنیدنی ، جذاب و موفق موسیقایی اند که در مطلب فوق به آنها اشاره کرده ایم. این آثار ضمن این که به لحاظ مضمون به مسایل مورد نظر به شکلی قابل اعتناء پرداخته اند به لحاظ ساختار و اجرا نیز در وضعیت خوب قرار دارند و نمی توان از سطح کیفی بالای آنها چشم پوشی کرد.

۹- آلبوم “هزاران نام عاشورا” که دی ماه ۱۳۹۲ حاوی ۸ قطعه تولیدی باشگاه ترانه و موسیقی راه به صورت محدود اینترنتی ارایه گردید تنها مجموعه ای است که به صورت کامل و مستقل به فتنه سال ۱۳۸۸ اشاره می کند ولی به دلیل ارایه بسیار محدود آن و ضمن این که در حال حاضر هم دسترسی به این مجموعه امکان پذیر نیست نمی توان از آن به عنوان یک نمونه مستقل توزیع شده نام برد.(البته به جز یک قطعه ، سایر قطعات این مجموعه به صورت مجزا در سایت راه نوا قابل دریافت هستند.)

گفتنی است، برخی قطعات آلبوم مذکور در آلبوم های گروهی “پرواز” (۲ قطعه) ، “صدای انقلاب” (۱ قطعه)، “از دهان تفنگ” (۲ قطعه) و “نوای انقلاب” (۱ قطعه) که توسط این مرکز موسیقایی تهیه شده اند نیز به صورت فیزیکی (غیر اینترنتی) گنجانده و به شکل توزیع محدود ، تکثیر و ارایه شده اند.

۱۲- رخدادهای سال ۸۸ دارای این قابلیت ، ظرفیت و پتانسیل هستند که از زوایای تازه تر و جذاب تر مورد توجه اهالی موسیقی قرار گیرند و آثاری در این زمینه تولید و منتشر گردد. گو این که در بین قطعات معرفی شده در این مطلب این امر مشخص شد که آنهایی که از زاویای مناسبت تر و بدیع تر به موضوع نگریسته اند موفق تر بوده اند. قطعا در سالگرد حماسه مردمی ۹ دی در امسال و سال های آتی آثار مختلف دیگری با موضوع حوادث سال ۱۳۸۸ تولید و منتشر خواهد شد. امیدواریم هنرمندان با دقت و تامل بیشتر ، آثاری موسیقایی تولید نمایند تا قطعات شنیدنی و بعضا ماندگار دیگری به این فهرست افزوده گردد و بعضا به تولید آثار خنثی ، تکراری ، ضعیف یا رفع تکلیفی بسنده نشود.

۱۳- حوادث پس از انتخابات سال ۱۳۸۸ که منجر به فتنه سبز و البته حماسه مردمی ۹ دی گردید موجب ریزش ها و رویش هایی در عرصه موسیقی کشور شد و قطعا رویش ها چشم گیرتر و تاثیرگذارتر بوده است. از این مقطع حساس بود که عملا جریان موسیقی انقلابی به ویژه حوزه موسیقی پاپ ، دوران تازه ای را آغاز کرد و طی شش سال اخیر این جریان آهسته و پیوسته رشد کرده ، قدرت گرفته و بعضا نظرها را به سوی خود جلب نموده است. دوران تازه موسیقی انقلابی مدیون حماسه مردمی ۹ دی سال ۱۳۸۸است و البته تلاش ، استعداد ، خلاقیت ، پشتکار ، توانمندی و پیگیری موثر هنرمندانی معتقد و متعهد که آن را به جریانی جدی ، تاثیرگذار و مهم در عرصه موسیقی کشور مبدل ساختند. در ضمن ایجاد مراکز تهیه و تولید موسیقی انقلابی و ارزشی از دیگر رویش های موسیقی انقلابی پس از فتنه ۸۸ است که موجب حمایت از جریان نوین موسیقی انقلابی شده است.

۱۴-  در این مطلب صرفا به معرفی ، مرور و بررسی اجمالی ۱۴ قطعه برگزیده در خصوص فتنه ۱۳۸۸ بسنده کردیم و باید در مجالی دیگر به نقد و تحلیل تفصیلی این آثار پرداخت. در ضمن مخاطبان علاقه مند می توانند سایر قطعاتی که در این زمینه تولید و منتشر شده است را نیز بشنوند و خود در باره تمام آثار به یک ارزیابی کلی بپردازند. لازم به ذکر است ، معرفی نشدن سایر آثار صرفا به منزله ضعف و غیرقابل اعتنا بودن آن ها نیست.